Bestek voor de bouw van een nieuwe toren G.J. Lepoeter
te Kattendijke
m.a /A?, aa ai v
'C É-: zx z'.iA t /bzlt.
-
/}éÏC*, A S<f/> Z Ar'/1 'ff?/,Ze
Z,t //>Ye Ae 1'ts'A Pr? e:-
/s>/aA>+?
JL? AA>y S.A-,, AP//Ars-v
/zY
>ïzA'; C /y'
JW
4
In het archief van de Hervormde
Gemeente Kattendijke bevindt zich een
opvallend document, namelijk het bestek
voor de bouw van een nieuwe kerkto
ren, opgesteld gedurende de laatste peri
ode van de Franse tijd, circa 1810.' In de
aanhef is een beknopte tekst in het Frans
geschreven: Plan des Sgrs. de Cattendijk
pour faire batir par entreprise une tour d leur
Eglise (Plan van de heren van Kattendijke
om bij aanbesteding een toren aan hun
kerk te laten bouwen)2 Voor het overige
is de tekst in - op een aantal plaatsen
nogal slordig Nederlands gesteld.
Mogelijk is het stuk een kopie.
Bij het zien van dit document komt de
vraag op waarom in een tijd van grote
schaarste en armoede een dergelijke
ingrijpende en kostbare maatregel werd
beraamd. Deze vraag kunnen we niet
beantwoorden. Er bevinden zich in het
archief geen bijlagen of begeleidende
stukken die duidelijkheid verschaffen. De
Engelse invasie waarmee het dorp in
1809 te maken had gehad, was niet met
geweld gepaard gegaan. Het meest voor
de hand ligt de veronderstelling dat de in
de eerste helft van de zeventiende eeuw
gebouwde en rijk gedetailleerde toren
door gebrek aan onderhoud al zodanig
in verval was geraakt, dat afbraak en
nieuwbouw beter werd geacht dan res
tauratie.3 Het zou ook kunnen dat de
ambachtsheren de bestaande toren niet
voornaam genoeg vonden. Of was het
een modegril?
In het bestek worden namen van aanne
mers en bedragen vermeld. Dit duidt
erop dat de voorbereiding van het werk
in een vergevorderd stadium was. Het
blijft gissen waarom het plan uiteindelijk
niet is uitgevoerd. De oude toren is blij
ven staan en staat er nog altijd. Toch
komt het ons voldoende interessant voor
om het bestek te analyseren en onder de
aandacht te brengen.
De inhoud van het plan
De oude tegen de kerk aangebouwde
toren moest, zonder schade aan de kerk
toe te brengen, tot op de fundamenten
worden afgebroken. Op deze bestaande
fundamenten het torenlichaam op te
metselen tot een hoogte van vijf roeden
(17,28 meter). Hierbij doet zich een
probleem voor: de nieuwe toren heeft
een vierkante vorm, die maar ten dele
zal rusten op de achthoekige fundering.
Met name de steunberen, maar ook
gedeelten van de nieuwe muren ontbe
ren ondersteuning. In het bestek worden
geen voorzieningen voorgeschreven om
dit euvel op te lossen. Dit zou ongetwij
feld op meerwerk zijn uitgekomen als de
toren was gerealiseerd.
De afmeting buitenwerks zestien voeten
(4,60 meter) en binnenwerks tien voeten
(2,88 meter), de muurdikte drie voeten
(0,86 meter). Aan de buitenzijde op de
hoeken aan de westkant een viertal
X
- -2. /fs //tjt
t"'. yN'< >.'c .V.V t /- - <-
J7 -ƒ
AO S/ 'JZ/s'/.'ZL
AvAb-', Sfz» éAf/r/J#e Sr£>,
J J f i» 9 i?Z -f
De aanhef van het bestek voor de bouw van een nieuwe toren. (Gemeentearchief Goes).
