8
meet 168 x 100 cm, dus de grootte duidt
niet op een kindergraf. Ook dit is echter
niet per se een tegenargument: soms
werd vanuit statusoverwegingen ook
voor kinderen een grotere grafsteen
geplaatst. Status had ze kennelijk wel, al
is het wapen onderaan de steen in de
Franse tijd weggehakt.
Intrigerend aan deze zerk is de gegra
veerde afbeelding van een jonge vrouw
met een bloemenkrans op haar lange
losse haar. Dit 'portret' wijkt sterk af van
de gebruikelijke grafbeelden van vrou
wen met het haar bedekt onder een kap
of sluier, zoals getrouwde vrouwen
betaamde. In eerste instantie zou men
kunnen denken aan een afbeelding van
een maagdelijke heilige, zoals Catharina,
maar deze figuur heeft geen attributen
die daarop duiden. Het kan ook niet
Clara's naamheilige zijn, want Sinte
Clara wordt altijd afgebeeld als non: zij
was een volgelinge van Franciscus van
Assisi.
Kennelijk wordt met dit gegraveerde
grafbeeld in Kapelle visueel de maagde
lijke staat van de overleden Clara bena
drukt, zoals waarschijnlijk ook het geval
was bij de meisjesfiguur op de gebroken
grafzerk in Aardenburg. Het was vroeger
gebruikelijk dat bruiden op hun bruiloft
hun haar los droegen met een krans of
maagdenkroon erop. Dit zien we bij
voorbeeld op Pieter Bruegels schilderij
De Boerenbruiloft van ca. 1567-68 in
Wenen. Een mooie vergelijking biedt
ook de fraaie koperen grafplaat van
Kateline Daut (d'Ault) in de St.-
Jacobskerk in Brugge. Kateline (gest.
1461) is daarop eveneens afgebeeld met
een weelderige bloemenkrans en lang los
haar. Naast haar staan een engel en haar
broer, die in banderollen verwijzen naar
haar maagdelijke status. De broer
betreurt dat de Dood Kateline heeft
belet om 'ter werelt een bruud te
weezen' en de engel antwoordt daarop
troostend dat ze nu door God uitverko
ren is 'als bruud ter hoochster Wet'.
Clara was dus waarschijnlijk ook nog een
meisje toen ze stierf, maar wellicht oud
genoeg om te trouwen. Toch moeten
we voorzichtig zijn met conclusies over
haar leeftijd. In het hiernamaals zullen
immers ook jonggestorven kinderen als
nog de perfecte leeftijd aannemen en
sommige middeleeuwse grafmonumen
ten lijken hiernaar te verwijzen. Het
Boheemse prinsesje Guta, dat kort na
haar geboorte in 1297 stierf, is eveneens
als jonge vrouw met lang los haar afge
beeld op haar kleine grafsteen die zich
nu in het Lapidarium in Praag bevindt.
(Ze was een dochter van koning
Wenceslaus II.) De middeleeuwse maag-
dencultus betekende dat ook oudere
vrouwen hun maagdelijke status wilden
bevestigen. Zo toont de koperen graf
plaat van Cecilie Boleyn in Blickling
(Norfolk) eveneens een vrouwenfiguur
met maagdelijk lang los haar, maar de
inscriptie vermeldt dat zij stierf op 26
juni 1458 'in her maydenhode of the age
of L years', dus als oude vrijster van vijf
tig!
De zerk van Maijken, dochter van
Vincent Boudins
Een laatste voorbeeld in Zeeland geeft
opnieuw aan hoe moeilijk het is om kin
dergraven met zekerheid te herkennen.
Het gaat om een kleine steen van 52 x
41 cm, die zich nu bevindt in het
Zeeuws Museum in Middelburg
(MeMO ID 3342, Figuur 9). Het rand
schrift luidt:
Sepulture van Maijken filia Vincent
Boudins bij Arnoudijne filia Ghooris
Blanckaert die overleef den lilden decembre
XVc LX VI
Maijken overleedt dus op 3 december
1566. Ditmaal worden wel beide ouders
genoemd en als patroniem ook de naam
van haar grootvader aan moederskant,
maar wederom ontbreekt de naam van
een echtgenoot.
Als Maijken inderdaad ongehuwd stierf,
heeft men hier echter niet haar maagde
lijke status benadrukt via een grafbeeld.
Maijken wordt immers afgebeeld als
miniatuurvolwassene in dameskleding,
compleet met kapje en schort. De 'kin-
Figuur 9. Grafzerk van Maijken, dochter van Vincent Boudins en zijn echtgenote Arnoudijne
(gest. 1566), nu in het Zeeuws Museum in Middelburg. Foto: Zeeuws Museum, collectie Zeeuws
Genootschap, Fotografie: Ivo Wennekes
