Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (BHRE)
Samenwerking met BOEi/Kerk Klooster S. Pijnenborg, directeur BOEi/Klerk Klooster
Ruim twee jaar terug is de stichting die
in 2008 het jaar van het religieus erfgoed
organiseerde omgevormd tot de stichting
Behoud en Herbestemming Religieus
Erfgoed (BHRE). In de afgelopen jaren
is hard gewerkt aan het inrichten van de
organisatie en het opstarten van allerlei
activiteiten.
Kennis delen en middelen genereren
door samenwerking
De BHRE heeft daarbij zoveel mogelijk
de samenwerking gezocht met bestaande
krachtige organisaties. Vrijwel vanaf het
begin heeft de BHRE samengewerkt
met BOEi, de organisatie in Nederland
voor behoud van industrieel erfgoed
door herbestemming. Op dat moment
was BOEi reeds bezig zich te verbreden
richting agrarisch erfgoed en religieus
erfgoed. Het samen optrekken heeft er
toe geleid dat BOEi een dochter heeft
opgericht specifiek voor religieus erf
goed, Kerk en Klooster geheten.
Daarmee is er nu ook een landelijk ope
rerende organisatie specifiek gericht op
religieus erfgoed die ervaring heeft in het
herbestemmen en exploiteren van erf
goed. BOEi/Kerk Klooster heeft
Kerk Sint Anna ter Muiden met aan de zuidzij
de de kerkzaal en in de oostzijde van de toren
de toegang met voorliggend pad (foto: BOEi/
Jan van Daalen).
inmiddels de Clemenskerk in Hilversum
en de Martinuskerk in Schellinkhout
overgenomen.
Het samen optrekken met BOEi bij de
fondswerving was eveneens succesvol.
In 2011 ontving de combinatie BOEi/
BHRE van de BankGiro Loterij (BGL)
300.000 en in 2013 600.000. Dit
laatste bedrag is met name bestemd voor
het realiseren van concrete herbestem
mingsprojecten.
Daarnaast is samenwerking gezocht met
Fondsenbeheer Nederland (FBNL) dat
ook het Restauratiefonds ondersteunt.
Dit jaar is de samenwerking vastgelegd in
een managementovereenkomst waarbij
geregeld is dat het werkapparaat van
BHRE wordt geleverd door FBNL.
Van meet af aan is vanuit de BHRE
overleg gevoerd met de belangrijkste
eigenaren van religieuze gebouwen,
de twee grote kerkgenootschappen, de
PKN en de RK (en de koepelorganisatie
Konferentie Nederlandse Religieuzen),
en met de Vereniging van Beheerders
van Monumentale kerkgebouwen, de
VBMK. Mede om dat overleg een struc
tureel karakter te geven is binnen de
BHRE een Raad van Advies ingesteld
waarin vertegenwoordigers vanuit deze
twee kerkgenootschappen, vanuit de
VBMK en vanuit de wereld van het cul
tureel erfgoed zijn vertegenwoordigd.
Kennisinzet herbestemming in de
Zeeuwse praktijk
In opdracht van vier provincies (Gelder
land, Noord Brabant, Utrecht en Zeeland)
zijn in 2009 een aantal kansrijke projec
ten geselecteerd. Daarna zijn in vervolg
daarop en op verzoek van verschillende
eigenaren van religieuze gebouwen
samen met BOEi een aantal haalbaar
heidsstudies verricht.
Op deze wijze werd veel kennis vergaard
over de specifieke problematiek van
behoud en herbestemming van religieus
erfgoed. En dat niet alleen; deze onder
zoeken hebben ook geleid tot een vol
gende stap in de herbestemming. In
Zeeland betrof dat de Nieuwe Kerk in
Zierikzee en de kerk in St Anna ter
Muiden. Inzake de Nieuwe Kerk in
Zierikzee is een advies uitgebracht hoe
de exploitatiemogelijkheden na de casco
restauratie verbeterd konden worden, en
voor de kerk in St. Anna ter Muiden is
eerst een haalbaarheidsstudie verricht en
inmiddels is ook de koopovereenkomst
getekend en is BOEi/Kerk Klooster
concreet aan de slag gegaan met het bij
een brengen van de middelen voor cas
corestauratie en herbestemming. Ook
voor de Oostkerk in Middelburg is een
haalbaarheidsonderzoek gedaan. Een eer
ste stap om te komen tot een vervolg.
Herbestemmen is een kwestie van een
lange adem, maar ook bij deze bijzonde
re kerk zou BOEi/Kerk Klooster
graag een volgende stap in het herbe
stemmingsproces willen zetten.
Fondswerving en selectiecriteria
In 2013 is in samenwerking met het
Nationaal Restauratiefonds een eerste
stap gezet in het ontwikkelen van een
fondswervingsstrategie. Het doel daarvan
is te komen tot een aantal provinciale
fondsen voor behoud en herbestemming
van religieus erfgoed. De idee is dat een
revolverend fonds wordt opgericht. De
belangrijkste doelstelling voor 2014 is dat
de BHRE aantoont dat de formule
werkt. Dat er dankzij een her- of neven
bestemming een renderende exploitatie
mogelijk is. Dat gebleken is dat het lukt
om het benodigde geld hiervoor bij
elkaar te brengen. Dat er met geld nieuw
geld is gegenereerd en dat deze bijzon
dere gebouwen daardoor zijn gered.
Niet onvermeld mag blijven dat BHRE
samen met BOEi het platform Reliwiki
www.reliwiki.nlheeft gered. Reliwiki,
tot stand gekomen in en dankzij het jaar
van het religieus erfgoed, is een platform
waar informatie gevonden kan worden
over alle religieuze gebouwen in Neder
land. Dankzij de wikipedia-structuur
kunnen vrijwilligers op een eenvoudige
manier informatie toevoegen. Deze
website wordt maandelijks inmiddels
meer dan 50.000 keer bezocht!
