hulst
15
BEHOUD KUNST IN DE KERK VAN GRAAUW
Delen van.het kerkdak en de vieringtoren
van dit rijksmonument zijn in 2013 gerenoveerd
in het kader van een POP-2-project.
Het herstel dient om het bijzondere interieur van de kerk te beschermen.
Vooral de fraaie fresco's van Frans de Vos,
een Belgische vluchteling tijdens de Eerste Wereldoorlog,
verlenen deze kerk een bijzondere schoonheid.
Vitaal
Platteland Zeeland
Dit project is mede mogelijk gemaakt
door:
Provincie Zeeland
Gemeente Hulst
Europees Landbouwfonds
voor
plattelandsontwikkeling
Europa investeert in zijn
l platteland
Naast de ingang van de kerk is in 2013 een plaquette aangebracht nadat met subsidie van de EU
een restauratie van het vieringtorentje was uitgevoerd. Deze restauratie was noodzakelijk om
lekkage in de kerk tegen te gaan. In de tekst op de plaquette worden de wandschilderingen van
Frans de Vos als fresco's aangemerkt.
Januari 1806 werd de republikeinse kalender
weer afgeschaft.
4. Als noot 3.
5. P. Verhuyck en C. Kisling (red.), Graauw
door de eeuwen, Graauw, 2005, pag. 126, 128,
166, 169; Parochie Graauw, Liber Memoralis of
Gedenkboek. Hierin zijn door de opeenvolgen
de pastoors met een aantal onderbrekingen
aantekeningen gemaakt over het wel en wee
van de parochie. Gemeentearchief Hulst,
Archief R.-K. Parochie Graauw, inv. nr. 3.
(Het originele Liber Memoralis wordt bewaard
in het archief van de Parochiekern Graauw.)
6. Als noot 5, P. Verhuyck en C. Kisling (red.),
a.w., pag. 104-105, 170, 172. Van de in de akte
van erfpacht genoemde personen werden
Jacobus Annaert, Cornelis Rosseel en Brixius de
Maet de eerste kerkmeesters.
7. De gebroeders Fran^ois (1609-1667) en
Pierre (1619-1680) Hemony waren vermaarde
klokkengieters te Amsterdam, afkomstig uit
Frans Lotharingen. Zij waren de eersten ter
wereld die een zuiver gestemd klokkenspel pro
duceerden. Ze transformeerden daarmee het
carillon tot een volwaardig muziekinstrument.
8. G.J. Lepoeter, 'De basiliek van de H.
Willibrordus te Hulst', in Bulletin Stichting
Oude Zeeuwse Kerken, nr. 12, april 1984, pag.
12-13.
9. Als noot 5, P. Verhuyck en C. Kisling (red.)
a.w., pag. 113-115; Liber Memoralis, fol. 4r.
10. Ton van Nijnatten, Kerken in het Bisdom
Breda, Amsterdam, 2004.
11De globale opbouw van gestukadoorde pla
fonds (en gewelven) bestond aanvankelijk uit
rachelwerk, met daartegen een laag riet. Dit
werd bevestigd met dun koper- of ijzerdraad,
om spijkertjes of draadnageltjes gewonden.
Daarop werd een raaplaag van grove kalk en
een afwerklaag van stuifkalk aangebracht.
Naderhand werd, zoals hier in Graauw, het riet
vervangen door dunne tapse latjes, die met klei
ne tussenruimtes tegen het rachelwerk werden
gespijkerd. Hierop werden dan de kalklagen
gestreken. (P. Bot, Vademecum historische
bouwmaterialen, installaties en infrastructuur,
Alphen aan de Maas, 2009, pag. 146-147.) Deze
werkwijze in de vroege neogotiek wordt enigs
zins denigrerend wel aangeduid als stukadoors-
gotiek.
12. Als noot 5, P. Verhuyck en C. Kisling
(red.) a.w., pag. 106-107.
Na 1853 kwam het steeds vaker voor dat de
aloude traditie om bij katholieke kerken als
bouwrichting west oost aan te houden niet
werd gevolgd. Het stuitte bij sommige katholie
ken op veel weerstand. De gezaghebbende
schrijver en hoogleraar J.A. Alberdingk Thijm
publiceerde als reactie op deze in zijn ogen
kwalijke ontwikkeling zijn spraakmakende
boek: De Heilige Linie, proeve over de oost-
waartse richting van kerk en altaar als hoofdbe
ginsel der kerkelijke bouwkunst.
13. Gemeentearchief Hulst, archief R.-K.
Parochie Graauw, dossier Werken aan de kerk.
14. Als noot 5, P. Verhuyck en C. Kisling
(red.) a.w., pag. 109-110.
15. Monumentomschrijving Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed, Rijksmonument 509700,
registratienummer 06477. (internet)
16. Gemeentearchief Hulst, archief R.-K.
Parochie Graauw, Paul Verhuyck, Kunst in de
kerk van Graauw, overzicht van alle in de kerk
aanwezige kunstobjecten, 2005.
17. Als noot 15.
18. Gemeentearchief Hulst, Archief R.-K.
Parochie Graauw, dossier Rekeningen en
begrotingen 1912-1938.
19. J. Olsen, Frans de Vos, kunstschilder, in P.
Verhuyck en C. Kisling (red.), Graauw door de
eeuwen, Graauw, 2005, pag. 164.
20. W.N.Th.M.B. Gielen en A.J.H.M. Prinsen,
Jan Haak en zijn Tijd, Hulst, 2004, pag. 188-
189, 248-249, 432-433. Van het werk van Jan
Haak werd in het voorjaar van 2004 in 's
Landshuis te Hulst een overzichtstentoonstelling
gehouden.
21. Als noot 5, P. Verhuyck en C. Kisling
(red.) a.w., pag. 129.
22. Als noot 5, P. Verhuyck en C. Kisling
(red.) a.w., pag. 110.
23. Edy van Vliembergen, Blijf van de kerk van
Graauw af! (internet)
Met dank voor de verstrekte informatie en de
verleende assistentie aan de heren J.A. de Baar
te Graauw en A.J.H.M. Prinsen, gemeentear
chivaris van Hulst.
Foto's bij dit artikel mevr. T. Lepoeter-Boes (2014)
Eén van de kruiswegstaties in de noordelijke zijbeuk. 1944, G. de Morée, Breda, 98 x 78 cm.
