20
Foto 9. In het project zijn er ook verschillende zogenaamde 'mamacafees' georganiseerd, zoals
hier in de PKN-kerk van Sint Kruis. Hoewel dit soort functies nauwelijks geld opleveren, zijn het
prima bouwstenen voor ochtenden waarop er anders toch niets in het gebouw zou gebeuren,
maar bovenal de maatschappelijke functie van het gebouw versterken.
en het gebouw daardoor een voortgaande
functie als plek van samenkomst houdt.
Bovendien heeft de gemeente Sluis al
uitgesproken dat er in elke kern omwille
van de leefbaarheid tenminste één plek
zou moeten zijn met een dergelijke ont
moetingsfunctie voor de bevolking.
Hoeveel tijd, geld en aandacht er ook
gespendeerd wordt aan religieus erfgoed
in een krimpregio, het blijft ongelofe
lijk moeilijk iets tot stand te brengen.
De veelal 'gedroomde' maatschappelijke
voorzieningen zoals een cultureel cen
trum, muziekpodium of andere voor
zieningen in de sociaal-culturele hoek,
zijn uiteindelijk niet toereikend om deze
gebouwen in stand te houden. Er kan
immers niet in elk dorp een concertzaal
gerealiseerd worden. Het van het Mo
numentenfonds Brabant mee gekregen
adagium "eerst rekenen, dan tekenen",
betekent dat er harde economische dra
gers moeten zijn om de instandhouding
op lange termijn garanderen. In tijden
van bezuiniging en een terugtredende
overheid is het niet meer denkbaar dat de
overheid alleen de rekening betaalt. Ook
zal de bevolking moeten accepteren dat
behoud van een kerkgebouw wel mo
gelijk is, maar niet zonder een duidelijke
commerciële functie, waarvan het al
moeilijk genoeg is deze in een krimpge-
bied te realiseren.
Echter, de maatschappelijke weerstand
tegen commerciële functies in kerkge
bouwen kan ertoe leiden dat bepaalde
gebouwen gedoemd zijn te verdwijnen.
Maar in hoeverre brengt een supermarkt
in een kerkgebouw geen maatschappelijke
meerwaarde? Of een verzamelplaats van
kleine winkeltjes? Die vraag zal nadruk
kelijker gesteld moeten worden, omdat er
geen gemakkelijke oplossingen voorhan
den zijn in het spanningsveld tussen be
houd van kerkgebouwen en het toeken
nen van nieuwe functies. Het deelproject
'Koken voor Kerken' heeft bijvoorbeeld
laten zien dat een horecafunctie op res
pectvolle wijze kan worden ingebracht in
een kerk, daar waar dit bij diverse mensen
en instanties (bisdom) nog gevoelig lag
(ligt?). Bij alle partijen (bevolking, eigena
ren, overheid et cetera) zal het besef moe
ten ontstaan dat er water bij de wijn moet
worden gedaan om de maatschappelijke
doelen te realiseren.
Het is nog moeilijk genoeg om de econo
mische dynamiek aan te boren. De actieve
speurtocht naar ondernemers heeft mid
dels verschillende speeddates aangetoond
dat de feitelijke belangstelling maar zeer
beperkt is. Desalniettemin zijn er enkele
waardevolle ideeën uit naar voren geko
men die mogelijkerwijs kunnen bijdragen
aan een deel van de oplossing. Ook in de
fase van de business cases is naar voren
gekomen dat een actieve benadering
vruchten kan afwerpen.Vóor een deel
is duidelijk geworden waar mogelijke
bondgenoten zich bevinden en wat de
kansrijke richtingen voor een toekomstige
bestemming zouden kunnen zijn. Dat is
winst ten opzichte van een situatie waarbij
dingen op z'n beloop worden gelaten en
er derhalve geen keuzes gemaakt worden.
Ook de maatschappelijke energie moet
niet worden onderschat. Het project heeft
aangetoond dat er op diverse plekken
'energie' zit, die op een zinvolle wijze
verbonden moet worden met econo
mische en andere initiatieven en belei-
duitgangspunten. Dit maatschappelijk
draagvlak is van cruciaal belang. Waarom
zou een overheid zich inzetten voor een
bepaald kerkgebouw als de bevolking
van een bepaalde plaats zich niet inspant
om die te behouden? De gemeente Sluis
kiest voor een zinvolle insteek door de
kerkgebouwen nadrukkelijk in hun ruim
telijke context (lees: de ruimtelijke en
maatschappelijke meerwaarde voor stad
en dorp) te bezien. Deze beeldbepalende
gebouwen zouden dusdanig getransfor
meerd moeten worden dat zij geen last
maar een lust voor deze krimpregio vor
men. Indien de gemeente daar samen
met de bevolking, het bedrijfsleven en
maatschappelijke organisaties in slaagt, is
er al een wereld voor deze regio gewon
nen. Het project 'Kerk, Krimp en Kans'
heeft al diverse verbanden gesmeed en
inzichten gegenereerd om dit in gang te
zetten.
Indien niets vermeld zijn de afgebeelde foto's van
Stichting Cultureel Erfgoed.
'Kerk, Krimp en Kans. Impuls voor West-
Zeeuws- Vlaanderen' is een pilotproject van de
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De
uitvoering is in handen van de Stichting Cul
tureel Erfgoed Zeeland in samenwerking met
de gemeente Sluis en de Provincie Zeeland.
Het project heeft tot doel de kansen in beeld te
brengen van religieus erfgoed voor de leefbaar
heid van de gemeente Sluis.
