14
watergeuzen uitVeere de stad Zierikzee
in. Kort daarna werden de altaren uit de
kerk verwijderd en kwam er een eind aan
de openbare uitoefening van de katho
lieke godsdienst.12'
Totdat in de nacht van 6 op 7 oktober
1832 de kerk door brand werd verwoest
bleef deze voor de protestantse eredienst
in gebruik. Op dezelfde plaats werd een
aantal jaren later de Nieuwe Kerk ge
bouwd.
4.Tholen, Onze-Lieve-Vrouwekerk.
Stichtingsjaar 1404, jaar van opheffing ca.
1570. Aantal kanunniken 9.
Evenals in Zierikzee was het ook in Tho-
len hertog Albrecht van Beieren die het
initiatief nam tot stichting van een kapittel.
Albrecht van Beieren was onder de graven
van Holland-Zeeland de kapittelstichter
bij uitstek. Behalve in Zierikzee en Tho-
len stichtte hij in 1367 ook de kapittels
in Dordrecht en Den Haag. Om in vol
doende prebenden voor de kanunniken te
voorzien werden de vicariegoederen van
Schakerloo en Tholen samengevoegd. Het
tot het bisdom Luik behorende Tholen
werd in 1559 bij de instelling van het bis
dom Middelburg aan dit nieuwe bisdom
toegevoegd.13' De beeldenstorm in 1566
kwam in de stad Tholen niet verder dan
een mislukte poging. Het kerkgebouw te
Tholen is vanaf de Reformatie bij de pro
testanten in gebruik.
5. Sint-Maartensdijk, Sint Maartens
kerk. Stichtingsjaar 1428, jaar van ophef
fing ca. 1577.
Aantal kanunniken 13.
3. Zierikzee, Sint Lievensmonster-
kerk. Stichtingsjaar 1378, jaar van ophef
fing 1573. Aantal kanunniken 18.
De Onze-Lieve-Vrouwekerk te Tholen. (Foto T. Lepoeter-Boes, 2015).
Zierikzee vanaf de landzijde, zeventiende eeuw. De Sint Lievensmonsterkerk (rechts) met de
toren, domineert het beeld. (Uit J. Grooten, Visscher-Romankaart van Zeeland, Canaletto, Alphen
aan de Rijn 1973).
delburg gevormd met als eerste bisschop
Nicolaas de Castro, theoloog aan de Leu
vense universiteit en kanunnik van Sint-
Marie te Utrecht. Als uitvloeisel hiervan
werd in 1561 de Sint Pieters- of Noord-
monsterkerk krachtens de pauselijke bul
'Ex injuncto' verheven tot kathedraal en
het kapittel aangewezen als kathedraal
kapittel. De kapittelheren zwoeren op 25
november 1561 een eed van trouw aan de
bisschop.
Op 22 augustus 1566 woedde in Mid
delburg een beeldenstorm die ook de
Noordmonster trof. De geestelijkheid
wist nog met grote spoed een deel van de
kerkinventaris in veiligheid te brengen,
zodat de schade beperkt bleef. Enkele da
gen later werd er door aanhangers van de
nieuwe leer in de kerk gepreekt. Daarna
is de katholieke eredienst in de stad weer
hersteld. Op 18 februari 1574 gafMiddel-
burg zich over aan de troepen van Willem
van Oranje. De katholieke geestelijkheid
heeft toen de stad verlaten.11'
Na de Reformatie was het gebouw de
belangrijkste Protestantse kerk van Mid
delburg. Nadat de kerk in de Franse tijd
had gediend als kazerne was ze zodanig
vervallen dat ze in 1834 werd afgebroken.
De kerk stond aan de noordzijde van het
Hofplein.
Zierikzee was een belangrijke handelsstad
en de Sint Lievensmonsterkerk was een
belangrijke kerk. Het patrocinium van
Sint-Lievens wijst op een oude relatie met
de Gentse Sint-Baafsabdij. In 1323 waren
er vier pastoors aan de kerk verbonden
en in dat jaar werd dit aantal uitgebreid
tot acht. In 1378 stelde hertog Albrecht
van Beieren dat uit de inkomsten van de
kerk gemakkelijk meer dan acht priesters
zouden kunnen worden onderhouden.
Hij besloot daarom het college van acht
priesters uit te breiden en tot kapittel te
verheffen. Op 8 augustus 1573 namen
