Het noodkerkje van Ellewoutsdijk F.G.C. Rothuizen
8
uit Duitsland uit het stroomgebied van
de Rijn, en de zijrivieren hiervan, aange
voerd en in Dordrecht en Schoonhoven
verhandeld. Het werd als Wezels hout aan
geduid. In Amsterdam werd veel eiken
hout voor handelsdoeleinden verzaagd.
Dit werd ook deels weer geëxporteerd. In
het oosten van Nederland werd Westfaals
hout ingevoerd via Deventer of Hasselt in
Overijsel. In het zuiden kwam het eiken
hout uit het zuidelijk deel van Brabant en
het stroomgebied van de Maas. Dit werd
aangeduid als Luiks hout. Ook werd er
eik uit de Baltische landen aangevoerd om
te voldoen aan de vraag voor de scheeps
bouw. Voor een middelgroot schip waren
meer dan 3000 bomen nodig. Door deze
enorme houthonger werd eikenhout in
de late middeleeuwen steeds schaarser.
In de Middeleeuwen werd er echter nog
volop met eikenhout gewerkt. De meeste
middeleeuwse kapconstructies zijn dan
ook van eikenhout gemaakt, wat zeker
voor kerken geldt. En hiermee hebben we
gelijk het instrument in handen om de
kappen en hiermee ook het gebouw vrij
nauwkeurig te dateren. Ook de dikwijls
voorkomende verschillende bouwfasen
van kerken kunnen op deze manier wor
den onthuld. In deel II zal hier nader op
in worden gegaan.
Noten
1. Nederlands Centrum voor Dendro- chro
nologie, stichting RING. Stichting RING
werd in 1993 opgericht door twee organi
saties:
- het E.A. van Giffen Instituut voor Prae-
en Protohistorische Archeologie (IPP, UvA)
en de
- Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek (ROB).
2. P.A.F. van Veen en N. van der Sijs, Van Dale
Etymologisch woordenboek: De herkomst van
onze woorden, Utrecht 1997.
3. De Zonnecyclus van Schwabe is de elfja
rige cyclus van de zonactiviteit, waarin het
aantal zonnevlekken op de zon varieert. De
zonnecyclus houdt zich in de praktijk niet
precies aan een gemiddelde van elf jaar. Er
zijn recent cycli van slechts zeven en van
ruim 14 jaar waargenomen.
4. Van de huidige eiken in Nederland is meer
dan 95% zomereik.
5. H. Janse, Houten kappen in Nederland
1000-1940,Amsterdam 1989, pag 24-25.
In december 2011 schreef ik in het Bul
letin een artikel over het noodkerkje van
Ellewoutsdijk. Mogelijk kumt u zich dat
artikel nog herinneren. Het ging over
een merkwaardig gevormd bouwsel op
een boerenerf aan de Westdorpseweg bij
Baarland. Het was gemaakt van gebogen
metalen golfplaten en van in metselwerk
uitgevoerde half-ronde voor- en achter
gevel.
Het gebouwtje kwam oorspronkelijk uit
Ellewoutsdijk, daar had het gedurende 5
jaren dienst gedaan als noodkerkje.
Toen het na het gereedkomen van de
nieuwe kerk in 1951 overbodig was ge
worden, werd het verplaatst naar de West
dorpseweg bij Baarland waar het werd
gebruikt als landbouwschuur.
Ik eindigde mijn artikel als volgt: 'De
schuur ziet er nu doorleefd uit. Ze is aan
doenlijk, ze zakt wat door en begint flink
te roesten. Maar wat wil je als je al meer
dan zestig jaar oud bent en zoveel hebt
beleefd'.
Ik hoopte dat de schuur voor het nage
slacht bewaard zou kunnen worden maar
ik zag hem wel snel achteruit gaan, na
elke storm verwonderde het mij dat hij
er nog was. De eigenaar, de heer Alleme-
kinders, hield de schuur met kunst- en
vliegwerk bij elkaar.
Maar de redding was nabij. Ik sprak met
de oprichter van het Bevrij dings Museum
in Nieuwdorp, de heer K. Traas en vroeg
hem wat hij van het idee vond om het
kerkje voor een tweede keer te verhuizen
en wel naar het aan te leggen park naast
het museum.
De heer Traas was hier direct voor te
vinden, hij nam contact op met de de
heer Allemekinders die bereid was om
de schuur af te staan ten gunste van het
museum.
De plannen voor de herbouw werden
verder uitgewerkt, de bedoeling was om
het gebouwtje voor zoveel mogelijk weer
in de oorspronkelijke staat terug te bren
gen om het vervolgens te gebruiken voor
bijeenkomsten en exposities.
Aan de hand van authentiek fotomateriaal
en bouwtekeningen zou de restauratie
moeten worden uitgevoerd met o.a. de
originele gevelindeling en het torentje
boven de entree.
Daar waar mogelijk zouden de uit de
sloop afkomstige materialen opnieuw
moeten worden gebruikt, zo nodig geres
taureerd en aangevuld.
Het plan zou bestaan uit een entree, de
Foto 1Voorgevel met spanten.
