12
verdeeld over meerdere bulletins.
Éénmaal - bulletin nr. 57, november 2006
- is onder de titel Sporen van de katholieke
eredienst in middeleeuwse Zeeuwse kerken
een themanummer van het bulletin ver
schenen. Dit nummer is geheel verzorgd
door de bekende kerkendeskundige
dr. Regnerus Steensma (1937-2012).
Het is ongetwijfeld maar een klein aantal
van de huidige donateurs dat alle bulletins
in bezit heeft. Gelukkig is onder andere
in het Zeeuws Archief en in de Zeeuwse
Bibliotheek de hele serie altijd voor geïn
teresseerden ter inzage. Onderzoekers en
auteurs maken er regelmatig gebruik van.
Turbulente ontwikkelingen
Als we terugzien op de voorbije veertig
jaar dan kunnen we constateren dat er met
de beperkt beschikbare middelen heel wat
De Maartenskerk in Baarland. (Foto: L.M. van der Gouwe. De foto is gemaakt in 2008, de later aan
de oostzijde van de consistorie gebouwde toiletvoorziening staat er niet op.)
schegebouwen op waardige wijze in stand te
houden, omdat de vaak kleine j kerkelijke
gemeenten niet of niet meer in staat zijn
om de financiële lasten voor zulke monu
menten te dragen. Vooral de laatste decen
nia wordt glashard en in een snel tempo
duidelijk dat het beeld wat toen voor veel
mensen een nogal sombere toekomstvoor
spelling was, ondertussen grote vormen
heeft aangenomen.
Al na korte tijd slaagde de redactie er
in om regelmaat in het verschijnen aan
te brengen: twee nummers per jaar. Op
een enkele uitzondering na is dit door de
jaren heen zo gebleven. Op het punt van
veranderingen in formaat, vormgeving
en indeling is altijd een grote mate van
terughoudendheid betracht. Om bij de
tijd te blijven is enkele keren een restyling
uitgevoerd, echter op een zodanige ma
nier dat alleen de zeer opmerkzame lezer
dit opgevallen zal zijn. Continuïteit en
vertrouwdheid zijn de gehanteerde sleutel
woorden. De meest opvallende verande
ring, de overgang naar een meer eigentijds
en fris ogend uiterlijk, is de overgang van
de uitvoering in zwart-wit naar full colour
geweest. Hadden we een enkele keer op
een bescheiden wijze al iets met kleur
gedaan, vanaf bulletin nummer 63 is de
standaarduitvoering in full colour.
Een serie van 75 bulletins, eveneens een
bescheiden jubileum. Terugbladerend
zien we een grote verscheidenheid aan
artikelen voorbij komen. Van artikelen
over de geschiedenis van een kerkgebouw
tot artikelen over kerkelijk zilver, gebrand
schilderde ramen en vele bouwkundige
onderwerpen. Enkele uitgebreide artike
len over meer algemene onderwerpen zijn
gedaan is op het terrein van het behoud
van ons cultureel erfgoed en van voorlich
ting en informatievoorziening. Maar het is
zeker geen reden om voldaan achterover te
leunen. Integendeel, we zijn op een punt
beland dat er zeer veel in beweging is,
veel meer zelfs dan in 1976 vermoed kon
worden. De zorgen zijn ook alleen maar
groter geworden.
Om dit te illustreren wijzen we nog eens
op het artikel van D.H.R Koren in bul
letin nr. 72 van augustus 2015. Het artikel
Project Kerk, Krimp en Kans nadert vol
tooiing. Hoe om te gaan met 40 kerkgebou
wen in een krimpregio? schetst uitvoerig
wat er gaande is. In dit geval in het weste
lijk deel van Zeeuws-Vlaanderen. Dit gaat
over een zogenaamde krimpregio, een ge
bied waar terugloop en vergrijzing van de
bevolking uitnodigen om doemscenario's
te ontwikkelen. Het maakt het allemaal
extra schrijnend. Maar overal elders is de
situatie niet of nauwelijks optimistischer
te beoordelen.
Eén voorbeeld nog van de drastische
veranderingen gedurende de laatste de
cennia. In bulletin nr. 39 van september
1997 opende G.C. de Bruijn het artikel
over de Oostkerk te Middelburg onder
de titel Oostkerk feestelijk heropend met de
volgende woorden: Eenentwintig maan
den had het geduurd, het kerkvolk had zich
verzameld in de Concert- en Gehoorzaal,
maar toen was het zover. Op 30 mei jl.
verrichtte mr. Pieter van Vollenhoven de
openingshandeling van de gerestaureerde
Oostkerk te Middelburg. Een verhaal vol
van optimisme: Een orgelconcert van Bram
Beekman en een jongerenprogramma
maakten de feestweek rond, naast de feeste-
De Nederlandse Hervormde Kerk te Waterlandkerkje. (Foto: H. Verbrugge.)
