I
9
werkende bleek dat de preekstoel met
dooptuin grotendeels vermolmd was en
deze werden nu in de werkzaamheden
betrokken.
Klok
Na de restauratie van 1714/ 1715 zijn
er voor wat de achttiende eeuw betreft
weinig vermeldenswaardige feiten bekend
met betrekking tot het kerkgebouw van
de Hoekse Hervormde gemeente. De
laatste jaren van deze eeuw zorgde echter
de groeiende onrust door revolutionaire
bewegingen in verschillende Europese
landen en uiteindelijk de Franse
overheersing in de Nederlanden, voor
legendarische gebeurtenissen rondom de
klok van Hoek. In oktober 1798 kwamen
Vlaamse boeren in opstand tegen het
nieuwe Franse gezag. Op 21 oktober
trok een boerenlegertje Hulst binnen en
dezelfde dag joeg het de Franse bezetter
weg uit Sas van Gent. De volgende dag,
22 oktober, was het ook in Zaamslag en
Hoek erg onrustig. In beide plaatsen werd
de stormklok geluid door de opstandige
Vlamingen, waarop een groep Franse
soldaten naar Hoek trok, de klok uit de
toren haalde en naar Axel bracht. Een
tweede versie van het verhaal zegt echter
dat voordat de Fransen de klok konden
meenemen, een groep Hoekenezen de
klok zelf uit de toren haalde, op een
boerenkar over de Binnendijk richting
Axel smokkelde en dat onderweg de klok
toen van de wagen gevallen is. Hier zou
het in de regio bekende spreekwoord
Den Oek is van de karre gevallen vandaan
komen. Hoe dan ook, in die tijd is de klok
van de toren van Hoek in Axel terecht
gekomen en daar lange tijd in vergetelheid
opgeborgen geweest. Toen in de eerste
helft van de vorige eeuw een nieuw
stadhuis werd gebouwd, werd de klok in
de toren van het stadhuis gehangen. Ten
tijde van de gemeentelijk herindeling
waarbij Axel opging in de gemeente
Terneuzen is de klok nogmaals verplaatst,
eerst naar de Gereformeerde Kerk aan
de Pironstraat en toen deze gesloten
werd naar de Gereformeerde Kerk
(vrijgemaakt) aan de Kerkdreef waar de
historische klok van het oude Vremdijke,
gegoten in het jaar 1503 nu nog altijd
dienst doet.
Hoek heeft in een latere fase een nieuwe
luidklok verworven welke echter in
de Tweede Wereldoorlog opnieuw is
geconfisqueerd, dit keer door de Duitse
bezetter. Na de bevrijding zijn door
de bevolking van Hoek granaathulzen
verzameld en daarvan is, voor de derde
keer, een nieuwe klok vervaardigd. Deze
klok heeft de brand van 2015 overleefd en
luidt, naar men hoopt, nog tot in lengte
van dagen over dorp en polders om het
wel en wee van Hoek en haar bewoners te
begeleiden.
Opnieuw vergroting en uiteindelijk
nieuwbouw
In het eerste deel van de negentiende
eeuw maakte de Hervormde gemeente
een bloeiperiode door in Hoek. Wellicht
door de werkzaamheden van de zeer
geliefde en ook buiten Hoek bekende
ds. Chr. Meeuse die de gemeente diende
van 1803 tot 1838. In juni 1819 was het
zielental van de gemeente 1060 waarvan
520 belijdende leden. Zo'n 200 a 250
lidmaten gingen aan het Avondmaal.
In die tijd kon de kerk slechts 300
kerkgangers bevatten, ze was dus veel
te klein. De kerkgangers zaten tot in de
paden en 's zomers op het kerkhof tot
zover men de dominee kon verstaan.
Begin jaren twintig werd besloten tot
verbouwing, twee vleugels werden
aangebouwd en dinsdag 27 januari
1824 werd de vergrote kerk in gebruik
genomen waarbij 100 zitplaatsen extra
waren gecreëerd.
Aan het eind van de negentiende eeuw
bleek opnieuw dat de vele verbouwingen
en het beperkte onderhoud vanwege
de schaars beschikbare middelen hun
tol eisten. Het torentje met luidklok
dat zich midden op het dak van de
kerk bevond was er slecht aan toe en de
kans op instorten was reëel. De jaren
negentig van de negentiende eeuw was
het kerkbestuur naarstig op zoek naar
financiële mogelijkheden om een geheel
De nieuwe kerk
uit 1905.
