DE ZEEHOND
IVN- CURSUS NATUURGIDS
op de WesterscheldeDoor R. Bleyenberg.
Het was in het voorjaar van 1952
dat ik voor het eerst de Schelde
opvoer, dus ruim 25 jaar geleden.
Vanuit Doel vertrokken we toen op
garnaalvangst. Sindsdien het ik de
Schelde niet meer verlaten en nog
dagelijks doe ik dezelfde trip.
Wat de zeehond tetreft, in 1952, dus het jaar v<5ór
de stormramp, zag men reeds de eerste honden liggen
op de Plaat van Oudendoel (toen was er nog geen
Zandvlietsluis
zeehond
Drukker was het op de Platen van Valkenisse en in de
uitloper van het Schaar van Waarde. Daar lagen er
dagelijks 50 tot 70 stuks. Op de Brouwersplaat en
de Molenplaat van Hansweert tot Hoedekenskerke zag
men er honderden. Ook de zeer lange Breskens Plaat
werd druk bezocht, daar lagen ze meer in groepjes.
Misschien wel een familiaal verband?
Het is ook zeer duidelijk dat de zeehond rustige
plaatsen kiest. In Saaftinge kozen ze het Hondegat.
Dit is inderdaad de rustigste plek in Saaftinge. De
vissers noemden deze geul al naar de vele zeehonden.
Dus nog een mooie herinnering.
Het aantal zeehonden is langzaam maar zeker vermin
derd - al naar gelang de rivier vuiler werd.
In 1958 waren ze in Zandvliet verdwenen, ook de vis
bleef op de BenedenscheldeIn 1960 zag men er maar
een paar meer in Valkenisse.
In 1961 werd nog 'n doorloper gemeld voor de rede
van Antwerpen. Dit dier is zeker omgekomen want het
water was toen al zwart in de zomer.
In 1962-63-64 werd er nog maar een enkel dier gezien
voorbij Hansweert.
Vanaf 1965 bleek de zeehond op de Westerschelde wel
spoorloos verdwenen. Iemand die nooit zeehonden op
een zandplaat heeft zien liggen die kan zich moei
lijk voorstellen dat het er een is als 'n enkeling
de kop even boven water uitsteekt.
In 1972, het was voorjaar, zag ik zelf nog een
exemplaar op de Plaat van Saaftinge liggen. Eenzaam
en alleen waggelde hij het water in.
In de zomer van 1977 werden er enkele gezien in het
Schaar van Waarde; zelf heb ik er ook een gezien aan
BOEI 48 voor de haven van Walsoorden. Het was rond
juni.
Op 15-12-'77 kwam er eentje voor de kop van ons
schip lucht happen. Hij was zeer schuw. 3 uur later
zag ik waarschijnlijk dezelfde zeehond liggen op de
plaat achter de radartoren in het Schaar van de
Noord. Dus bijna terug in het Hondegat. Enkele dagen
later ben ik voorzichtig gaan zien in het Hondegat.
Ook Jos Neve hield een oogje in het zeil; helaas
hebben we niets meer gezien.
In 1976 werd er ook nog een zeehond gezien bij de
insteekdok B.A.S.F. dus in de dokken van Antwerpen.
Deze heeft met zijn foto in de krant gestaan.
Op 27—1-178 was ik zelf vanwege mijn werk in deze in
steekdok. Nog nooit ben ik zo verrast geweest: op een
5-tal meters voor mij dook een zeker 100 kilo wegende
zeehond op. Ik kon hem dus zeer goed zien. Tien minu
ten later was hij weer boven. Hij was dus niet zo
schuw.
Iets wat ik wel wat vreemd vind aan deze laatste
waarneming is, dat volgens een woordvoerder van deze
B.A.S.F.fabriek deze zeehond al ruim 2 jaar aanwezig
moet zijn.
Een ding staat vast, hij zit gevangen en kan niet
meer naar de getijdenrivier. De weg langs de verlaten
van de sluis zal hij wel nooit terug vinden, maar er
is dus kennelijk voedsel genoeg.
Op 22 maart 1975 publiceerde de heer R, Bleyenberg
zijn ervaring met de zeehond op de Westerschelde in
De Wase Koerier.
Daar vertelde hij nog een paar bijzonderheden die we
hier graag opnemen.
Mijn vader vertelde mij over de zeehond een stukje
historie. Hij zei dat er een tijd geweest is dat er
een premie stond op het leven van de zeehond: men
moest zijn rechterpoot afsnijden en je kreeg daar een
flinke som voor. Er werd geschat dat zo'n dier 8 kg
vis per etmaal verorberde. En dat was natuurlijk te
veel voor de vele vissers, die toen hun brood verdien
den met de visvangst.
Mijn schoonvader zaliger liep in 1959 nog met die ge
dachten rond van de premie. En op een septemberdag,
toen hij op visvangst was, zag hij nog een hond lig
gen in 't Hondegat (Saaftinge). De man, die niets be
ter wist, heeft toen het dier afgemaakt en de rechter
poot afgesneden. Hij ging er mee naar het politiebu
reau en de bevoegde persoon stelde hem op de hoogte
van de nieuwe wet: deze dieren werden nu beschermd.
Hij weid voor zijn "blunder" niet gestraft, maar wel
op een fatsoenlijke manier verwittigd....
Tekening: M. MommersBron: CRM-landschappenkaart
Eind 1979 zond het bestuur van Het Duumpje alle leden een cir
culairewaarin werd aangekondigd dat gestart zou worden met
een IVU-cursus Opleiding tot Natuurgids.
Uit de circulaire hebben-we navolgende samenvatting gemaakt.
48
