Hoewel ik het zelf ook geen fraai gezicht vind, leveren de zo
gemerkte dieren wel bijzonder interessante gegevens op over het
gebruik dat individuele rietganzen van de diverse Nederlandse
pleisterplaatsen maken (L.M.J.van den Bergh, in voorber."1.
Om de noodzaak voor het veiligstellen van een keten van ganze-
pleisterplaatsen te kunnen onderbouwen, zijn dergelijke gegevens
nodig.
Om tenslotte terug te komen op Joep van der Kammen's concrete
vragen: welke nadelen leveren halsbanden op voor de ermee ge
merkte rietgans?
Het is helaas niet mogelijk al deze vragen in detail te beant
woorden, omdat er domweg erg weinig bekend is over het energie
budget van rietganzen. De gebruikte halsbanden hebben een gewicht
van 17 gram, d.w.z. slechts 0,5%van het totale lichaamsgewicht
van een rietgans. Geen van de ons bekende waarnemingen geven
aanleiding om te vermoeden dat het dragen van een halsband
leidt tot verstoting uit de groep.
Ook heeft het vangen en merken geen invloed op het gezinsver
band, zoals blijkt uit het voorkomen van gezinnen waarvan slechts
een gedeelte van de vogels is gemerkt. Kennelijk is bij het van
gen een gedeelte van het gezin ontkomen, en is na merken en los
laten het gezin weer herenigd.
Aan de hand van doodgevonden geringde rietganzen, gemeld aan
het Vogeltrekstation in Arnhem', ben ik nagegaan of wellicht de
sterfte bij rietganzen met halsband hoger is, dan bij rietganzen
die alleen een metalen pootring dragen. In de seizoenen
1978—1979 t/m 1980-1981 werden er 19 doodgevonden rietganzen
gemeld aan het Vogeltrekstation, 5 hiervan droegen een hals
band en 14 alleen een pootring. Het aantal rietganzen met hals
band in Nederland bedroeg in deze periode ten hoogste gemid
deld 100 per seizoen. Aan de hand van de aantallen in Nederland
geringde rietganzen (gecorrigeerd voor een jaarlijkse sterfte
van 28.7%, Cavé, mond.med.) kunnen we berekenen dat het aantal
rietganzen met pootringen in Nederland 1500-2000 bedroeg in de
zelfde periode. Zou de sterfte gelijk zijn voor beide categorieën,
dan zou je verwachten dat 1 van de 19 doodgevonden ganzen een
halsband droeg en niet 5 van de 19« De sterftekans lijkt door
het dragen van een halsband dus inderdaad hoger te zijn, hoewel
ook de mogelijkheid bestaat dat men eerder geneigd is een ring
halsband uit de DDR te melden aan het Vogeltrekstation dan
een "gewone" Nederlandse ring.
Voor ons instituut is dit in ieder geval voldoende reden om
ganzen niet met halsbanden te gaan merken, maar nu er eenmaal
een aantal met halsbanden gemerkte rietganzen overwinteren in
Nederland, zou het natuurlijk onverstandig zijn er niet zoveel
mogelijk waarnemingen van te verzamelen, zodat het "offer" dat
deze individuele ganzen brengen in ieder geval in de toekomst
kan bijdrage tot een beter beheer van de voor rietganzen nood
zakelijke pleisterplaatsen. -
5 7