VERLEDEN TIJD
Op 't verhaal van Mare Buise, Verleden Tijd, in De Stelt-
kluut van augustus 1983 (jgr 13» nr 4, pag 120-122) kwam 'n
reactie van de heer J.Smit van het RIN te Arnhem.
De heer Smit heeft erg veel gegevens verzameld over het gan-
zenvangbedrijf in vroeger jaren.
De verhalen die - oude - ganzenvangers vertelden, gingen
ook wel eens over iets anders dan ganzen. Vandaar dat hij
ook veel aantekeningen heeft over andere oude jachtgewoon-
ten.
Hij merkt op dat de schrijver de termen ganzenroer en kanon
geweer door elkaar gebruikt. Dat is niet correct. Ben gan
zenroer is weliswaar een fors stuk schiettuig, maar niet
van het gewicht als een kanongeweer. Het werd lopend gedra
gen. Daar 't wel te zwaar was om staande goed te richten,
werd 't afgeschoten liggend achter de kruin van een dijk,
vanaf een damhek of vanaf 'n "trapje". Smit hoorde dit van
F. van Nimwegen van Sommeisdijk (geboren 1909). Hij
- Smit - vond dit vreemd. Hij kan zich
niet voorstellen dat men een trapje
mee 't veld in nam. Wij kunnen ons
dat ook niet voorstellen, maar zou
de zegsman soms een opstapje bedoe
len zoals hiernaast is afgebeeld?
Die treffen we in het zuidwesten
meer aan dan damhekken e.d.
Diezelfde zegsman had in 1929 in Mid
delburg zijn militaire dienstplicht
vervuld en hij herinnerde zich - 't
gesprek had plaats in 1975 - dat er
in de kazerne aldaar 'n kanongeweer
was. Het diende eertijds om de pro
viandering van de troepen te verzor
gen. We mogen aannemen dat op gezet
te tijden de menagemeester er op uit
trok om verse eend of gans aan de manschappen te kunnen
voorzetten. Overigens werd 't in zijn tijd niet meer ge
bruikt. Hij merkte nog op dat kanongeweren geladen werden
met hagel en spijkers.
Het gewicht dat Jos Neve noteert uit de mond van Van der
Zande is veel te hoog. Een kanongeweer woog verre van 400
kilo. Van der Zande noemt Smit zelf gewichten van 80 tot
100 kilo bij 'n lengte van 2.70 meter. Hij spreekt van 'n
patroon met 1 kilo hagel. In plm 1937 haalde hij vier van
die schiettuigen uit Saeftinghe, "op m'n nek uit 't schor"
zoals hij zelf placht te zeggen. Overigens schijnen deze
dingen alleen bekend te zijn in Zuidwest-NederlandSmit
kent geen zegsman in het Waddengebied die hem ooit over
kanongeweren sprak. G.Sponselee.
1 67
