PARELS IN HET LANDSCHAP DOOR M. BUISE
3Cramp, S. K.E.I. Simmons1 980. Handbook of "the Birds
of Europe the Middle East and North Africa, volume 2 -
Hawks Jo Bustards. Oxford University BressOxfort -
New York - London.
4DijkAJvan B.L.J, van 0s1982Vogels van Drenthe
Van G-orcum, Assen.
5. Gluts von Blotzheim, U.N., E.M.Bauer E. Bezzel, 1971
Handbuch der Vogel Mitteleuropasband 4. Akademische
VerlagsgesellschaftErankfurt am Main.
6. Hustings, F. F. Schepers, 1984. Broedende roofvogels
in oostelijk Zuid-Limburg. In Vogelvluvht 7: 53-58.
7. Lensink, R., 1983* Veluwe inventarisatie 1982, een in
ventarisatie van een aantal kenmerkende broedvogel-
soorten op de Zuidwest-VeluweVerslag, 74 pp.
Als je onze streek doorkruist, te voet, met de fiets, per
brommer of auto, zie je geregeld van die kleine ronde kreek
jes in een kronkel van een dijk. Het zijn herinneringen aan
vroeger tijden toen het natuurgeweld nog veelal oppermachtig
was, en de mens hiertegen betrekkelijk weinig had in te
brengen. Het zijn resten van dijkdoorbraken die o zo kenmer
kend zijn voor de geschiedenis van opbouw van ons polderland,
De zee gaf rijke schorgronden die werden bedijkt. Maar de
zee nam ook terug. En als dan zo'n dijk het na 'n urenlang
gebeuk der golven begaf, baande het watergeweld zich door
een alsmaar breder wordend gat de moeizaam gewonnen polder
in. En daarmee zijn we dan bij de oorsprong van onze wielen
ook wel welen of weeltjes genoemd, aanbeland.
Aan landzijde van de doorbraak ontstond een diep en groot
stroomgat als gevolg van de wervelingen en kolkingen in het
water (vergelijk draaikolken)
Van de stroomsnelheid van het water, dus van de breedte van
het gat, hing af hoe diep en hoe groot die doörbraakkolk
werd. En meestal waren ze diep. Door die grote diepte was
men aanvankelijk niet in staat, het was te duur, ze te
dichten en legde men bij het herdijken van de polder de dijk
er eenvoudig weg omheen. Daardoor ontstond de kronkel in de
dijk. Vaak legde men de dijk aan de zeezijde van het wiel
opdat deze dan beter de druk van het buitenwater kon opvan
gen. Dankzij deze werkwijze van onze voorouders vormden de
ze wateren lang een fraaie stoffering in ons landschap.
Tot men na de Tweede Wereldoorlog op het idee kwam ze als
vuilstort te gaan gebruiken. In de volgstroom van onze
groeiende welvaart werd ook de afvalproduktie groter.
En wat was er nu in de ogen van de toenmalige generatie van
26
