MOSBEGROEIING OP HET MUURTJE ROND DE KERK TE
ZUIDDORPE ZOMAAR EEN OUD MUURTJE
door Lucien Calle
Op 23 en 24 mei '95 werd door P. Roorda van Eysinga, samen met ondergetekende,
een aantal terreintjes in Oost Zeeuws-Vlaanderen op mossen geïnventariseerd.
Mossendeskundige P. Roorda van Eysinga was leermeester, ikzelf kon hoogstens als
enthousiaste beginneling bestempeld worden. Een van de bezochte landschapsele
menten was de begraafplaats bij de Katholieke kerk in Zuiddorpe. Het terrein wordt be
grensd door een typerend laag muurtje, gebouwd in de jaren vijftig. Opvallend was dat er
uitbundig mossen en korstmossen op groeiden. Vooral de korstmossen waren in een
fraaie schakering van verschillende kleuren aanwezig. Helaas zien veel mensen mossen
en korstmossen als vervelende aangroeisels die niet op stenen thuishoren: 'van dat
groene spul, dat af en toe eens schoongemaakt moet worden'.
Dergelijke schoonmaakwoede treffen we regelmatig aan, zoals bijvoorbeeld op de
grafstenen van begraafplaatsen. Allerlei chemicaliën en zelfs de staalborsfel worden er
dan bij gehaald. Deze doen dan vaak meer schade aan de stenen dan de miniplantjes
zelf. We zijn nu eenmaal opgegroeid met het idee dat zulke begroeide stenen als
'verwaarloosd' kunnen worden gezien. Toch kan je daar ook anders tegenaan kijken.
Zulke, wat minder intensief beheerde begraafplaatsen, zijn dan plaatsen waar het respect
voor de overledenen met het respect voor de natuur samengaan. Plaatsen die een
natuurlijke rust uitstralen. Zo zijn er ook de joodse begraafplaatsen waar de graven
helemaal niet beheerd mogen worden. Dergelijke plekken zijn dan door hun grote
mossen- en korstmossen rijkdom ware natuurreservaten.
Gelukkig was hier op dit muurtje dergelijk onderhoud al heel wat jaartjes achterwege
gebleven. Daardoor kon er zich een soortenrijk geheel vestigen. Het kerkbestuur en de
beheerder verdienen hiervoor een compliment. De volgende soorten werden vastgesteld:
(naamgeving volgens Touw en Rubers, 1989)
1 Bryum argenteum Zilvermos
2 Bryum capillare Gedraaid knikmos
3 Ceratodon purpureus Purpersteeltje
4 Grimmia pulvinata Gewoon muisjesmos
5 Homalothecium sericeum Gewoon zijdemos
6 Hypnum cupressiforme Gewoon klauwtjesmos
7 Orthotrichum diaphanum Grijze haarmuts
8 Rhynchostegium confertum Boomsnavelmos
9 Rhynchostegium murale Muursnavelmos
10 Tortula intermedia Middelst muursterretje
11 Tortula muralis Gewoon muursterretje, Muurmos
(Een klein stukje van het Muursnavelmos ligt nog ter verdere controle bij een specialist (D. Touw). Het blijkt hier om
een atypische vorm te gaan of het is iets anders.)
Van deze soorten zijn er, behalve een aantal algemenere, ook een aantal met een
beperkt voorkomen in onze streek. De mossen groeiden op een klein stukje muur, langs
weerszijden van de ingang naar de kerk. Een afwisseling in groeiplaatsomstandigheden
op het muurtje maakt een gevarieerde begroeiing mogelijk. Zo is er een oostzijde en een
westzijde (vochtiger). Er zijn gedeelten met veel zon, naast delen die door struik
begroeiing beschaduwd worden. Het valt te hopen dat de variatie in groeiplaats
omstandigheden intact zal blijven en dat het muurtje niet op de oude vertrouwde manier
zal worden schoongemaakt. Het kerkbestuur is via een brief op de hoogte gebracht.
Pagina
27
