Kluut is k(r)oning!
Door: Marianne Lundch
coördinator akker- en weidevogelbescherming Zeela ie
Twee jaar geleden was ik met Piet, ex-boer
en natuurliefhebber op pad, ergens op
Schouwen. Het was één van die prachtige
dagen waar je nog jaren op teert.
Het is 11.30 uur, een heerlijke warme voorjaars
dag in mei. We hebben al een tijdje met onze
verrekijkers het akkerland af zitten speuren op
zoek naar broedende kievieten en scholeksters.
Van één perceel weten we van de boer dat hier
zeer binnenkort zonnebloemen gezaaid gaan
worden. We hebben toestemming van hem om
dit land af te zoeken naar nesten. Een aantal
nesten hebben we al gevonden en gemarkeerd
met stokken. Op die manier is het nest beter
zichtbaar en is het eenvoudiger om eromheen te
werken of om de machine op te tillen.
We staan al een tijdje bij dit perceel, dat van
nature licht glooiend is. Omdat het kleigrond is,
is het stukje land voor de winter geploegd. De
kluiten zijn grof en de ploegvoren zijn goed te
zien. Het land is rijk aan kleurschakeringen en
heeft veel donkere plekken. Waarschijnlijk komt
dit door het zout in de ondergrond. Aan de rand
is een brede, ondiepe waterloop. Aan de be
groeiing op de oever is te zien dat het water brak
of zout moet zijn. Het bruist van leven in dit
water. Het wemelt van de tureluurs, kluten,
bergeenden en zelfs een zwarte ruiter is er op
zoek naar voedsel. Dan stoot Piet mij aan en
wijst een plaats aan op het bouwland. Een
paartje kluten loopt heen en weer te keutelen,
net tussen de derde en vierde ploegvoor van
rechts, zo'n 200m van ons vandaan. Er broeden
meer kluten op dit stukje bouwland, maar deze
gedragen zich anders. Meestal zit één ouder te
broeden en is de ander dicht in de buurt zijn
haar verenpak aan het poetsen of is voedsel aan
het zoeken in nabijgelegen water of op het slik
aan de andere kant van de zeedijk. Ik kijk nog
eens en zie plotseling dat dat kluitje grond dat ik
in beeld had, een crèmekleurig pluizig bolletje is
dat zich langzaam in beweging zet. De jonge
kluut beweegt zich onwennig en struikelt meer
dan dat het loopt over die grote kluiten. Er
blijken ineens vier van die bolletjes te zijn! En
opvallend is dat één ervan een stuk kleiner is
dan de andere drie. Vader en moeder drentelen
zenuwachtig heen en weer. Als ze alle vier j
redelijk op de poten staan lopen de ouders
richting waterloop. Ze stappen behendig over de
grote kluiten. De kleintjes hebben het er een
stuk moeilijker mee. En die kleine kan het echl
niet bijhouden en blijft een heel eind achter. Ze
loopt min of meer alleen. Piet en ik leven mee,
Als er nu maar geen zilvermeeuw voorbij komt1
Die beschouwt dit kleine schepsel als een heer
lijke lunch. Dan keert een van de ouderdieren
zich plotseling om en loopt terug naar de kleins,
We slaken een zucht, gelukkig! De kleine is niet
vergeten. Al gauw is de familie weer complesl
en hobbelt verder richting de waterloop. Eer
voor een verdwijnen ze over de rand in hst
water. Missie geslaagd! Nu de zeedijk nog....
De kluut is een karakteristieke vogel die opv; I'
door haar zwart-witte verenpak en de de zwar s
naar boven gebogen snavel. Ze broedt het liefst
op kale grond zonder begroeiing met een sterks
voorkeur voor brakke of zilte situaties. Voor hst
voedsel is zij afhankelijk van ondiep water mst
een slibrijke bodem. Door de snavel met een
"maaiende" beweging heen en weer te bewege i
haalt zij uit de bovenste laag van het slib allerlsi
kleine weekdieren en kreeftjes. De kluut sC
daarom geen echte weidevogel, maar meer een
kustbroedvogel. Kale grond met een zilt karakter
zonder begroeiing is te vinden langs de kust,
Maar ook kunstmatige opgespoten terreinen
kunnen dit karakter hebben. Dit soort gebieden
worden echter steeds schaarser. Dat is de reden
dat ze ook bouwland opzoeken om te broeden
Dit is in principe ook "kaal" land. Bouwland vlek
achter de zeedijk staat vaak bloot aan zou e
kwel. Als er ook nog ondiep slikachtig water in
de buurt is, voldoet dit als een surrogaa-
leefgebied voor de kluut.
De kluut is daarom één van de Zeeuwse broed-
vogels waarvan de nesten beschermd worden
tijdens de werkzaamheden op het gangbaie
boerenland. Het voorjaar is voor boeren een
zeer drukke periode. Er moet gezaaid worden
bemest, gemaaid en het vee moet de wei in..