fep?' a? 1
Amechtig bedelen kost vogeljongen niet veel energie
Uit: NRC Handelsblad, d.d. 11.7. 96
Tuinbezitters hebben soms ernstige zorgen:
ze horen vogeljongen in een nest amechtig
bedelen, en vrezen dat die zichzelf verder
verzwakken dóór dat gebedel - als de ouders
toch maar mondjesmaat voer blijven leve
ren, zonder verhoogde inspanning of een
andere voedselverdeling. Biologen zijn
geharder, en rekenen verheugd de energeti
sche kosten en baten van zulk gedrag uit.
Amerikaans onderzoek maakt nu duidelijk,
dat winterkoning-jongen er verstandig aan
doen extra te bedelen als daar behoefte aan
is. Energie kost het ze, anders dan je zou
denken, nauwelijks. En daarmee valt de
grond onder verschillende hypothesen over
bedelgedrag bij jongen weg (Animal Beha
vior, 55/6,1998).
Het meten van ademhalingsproducten
(respirometrie) in een nestkast kan duidelijk
maken hoeveel energie de aanwezige jongen
omzetten. De energie-omzet bij rusten, of be-
delactiviteiten en andere inspanningen kunnen
zo in kaart worden gebracht. In dit geval werd
dat gedaan bij huiswinterkoningen (Troglodytes
aedon) van Noord- en Zuid-Amerika, nauw ver
want aan onze winterkoningen (T.troglodytes):
minieme, maar kroostrijke zangvogels.
Bij nestjongen van één tot elf dagen oud bleek
gebedel een verhoging van 27 procent van het
energieverbruik met zich mee te brengen ten
opzichte van rustgedrag. Extra hevig bedelen
leverde geen hogere kosten per tijdseenheid op,
maar omdat zulke fanatieke pogingen ook
langer volgehouden worden, kosten ze in totaal
wel iets meer.
Een verhoging van de energierekening met ruim
een kwart lijkt aanzienlijk, maar in breder per
spectief valt het mee. Door analyses van video
opnamen van het prille gedrag van jonge win
terkoningen en van de gegevens over hun groei
kon het bedelen geplaatst worden binnen het
totale activiteitspatroon en energiebudget. Per
etmaal bleek de totale energie die aan bedelen
werd besteed gering, variërend van 0,02 procent
van het energiebudget van nestjongen van drie
dagen oud, tot 0,22 procent bij de exemplar ar
van tien dagen. Andere bewegingen en ac
tiviteiten dan gebedel daarentegen slorpten twae
tot negen procent van het energiebudget var
respectievelijk jonge en oudere nestjongen op
Ten opzichte van de dagelijks lichaamsgroei
kwam de aan bedelen bestede energie overeen
met 0,05 (jongen) en 2,3 procent (ouderen) var
de energie die in nieuw weefsel werd geïn
vesteerd. Voor niet-bedelactiviteiten waren cie
cijfers daarentegen 5,1 en 98,8 procent.
Dat geeft aan dat de lange-termijn en
ergiekosten van bedelen waarschijnlijk geer
aanzienlijke rolspelen. De communicatie van
nestjongen over hun behoeften zullen zij
nauwelijks beïnvloeden.
In dat opzicht hebben de boekhouders onder e
biologen één element minder in hun gereken
met evolutionair verantwoorde kosten-batev
strategiën: vragen staat jonge winterkoningen
betrekkelijk vrij. Ze bedelen haast voor niets.
Dat levert weer volop voer voor een ande e
vraag: hoe eerlijk of doortrapt zijn jonge voge t-
jes over hun al aanwezige maaginhoud, bij het
opeisen van hun deel? De zorgen blijven.
i'
a »- - -r
i - V-
26
