4
Geur en smaak
Geurzuilen, een oeroud plantaardig lokmiddel
Uit de botaniseertrommel:
U heeft in enkele winkels kunnen kennisma
ken met de geurzuil als verkooptruc. In 1994
werd deze aanpak voor het eerst in Neder
land toegepast. De geur van kerstbomen
moest de verkoop van kerstballen bevorde
ren. Hoewel de meningen over het effect uit
een lopen, geeft het wel aan hoe belangrijk
geur in ons leven is. Ondanks ons relatief
slechte reukorgaan, denken handige zaken
lieden ons meer te kunnen verkopen door
onze neus te prikkelen. Onze matige reuk is
ook een voordeel We ruiken oplosmiddelen,
uitlaatgassen en hondepoep bijna niet. Al
leen in extreme gevallen zetten we een knij
per op de neus.
Natuurlijke geuradvertenties
Bij insecten ligt de gevoeligheid voor geur an
ders. Sommige vlinders hebben aan een paar
moleculen geurstof genoeg om een voedselbron
of partner waar te nemen. Ze kunnen met dat
beetje geur ook de richting naar de bron bepa
len. Er zijn ongelofelijk veel verschillende geu
ren. Een geur is een communicatie-signaal.
Van sexlokstoffen (feromonen) bij vlinders tot
verdedigingsgeuren zoals bij Citroengeranium.
Bloemen maken reclame voor zichzelf met geu
ren en trekken zo bestuivers. Dat kan zelfs 's
nachts. Twee blauw bloeiende plantensoorten
kunnen door verschil in geur zorgen dat bestui
vers hun stuifmeel op de goede plaats afleve
ren. Geuren werken ook om een hoekje als het
niet te hard waait.
Geur en smaak, gekoppelde sensaties?
Oregano hoort bij pasta. De geur van knoflook
is alom berucht. Lavas(Maggieplant), Munt,
Tijm en veel meer kruiden leveren een niet weg
te denken bijdrage aan onze keuken. Toch valt
vaak veel van hun smaakbijdrage weg als men
verkouden is. Geur en smaak zijn aan elkaar
gekoppeld. Veel smaakstoffen zijn eigenlijk
geurstof. Smaakstoffen nemen we alleen met
onze tong waar, en dat zijn alleen de 'smaken'
zout, zoet, zuur en bitter. Alle nuances komen
van geuren. Dit verhaal gaat dan ook voorna
melijk over geuren. Mocht u uw twijfels hebber
probeert u dan eens zout te ruiken, of kaneel te
proeven met de neus dicht. Van het eerste krijgl
u hooguit een loopneus, het tweede lijkt erg veel
op een hap zand. Verder zijn weinig zintuigen
zo subjectief ais de reuk. Wat de een lekker
vindt is voor een ander 'niet te harden'.
Wat ruiken we
Geurstoffen zijn vaak afgeleid van bepaaldej
stofwisselingsprodukten van de plant. Het zijn
secundaire plantenstoffen. De chemische ach
tergronden van deze stoffen zijn niet zo belang
rijk voor dit verhaal. Wel belangrijk is dat geur
stoffen vaak opgelost zitten in een door de plant
gemaakte olie. Soms is die olie zelf de geurstof
Deze olie wordt aangeduid met de term etheri
sche olie. De naam geeft aan dat het een olie
is, die vaak al bij normale buitentemperaturen
verdampt. De functie van etherische olie is niet
altijd even duidelijk. In bloemen is het veelal
een lokmiddel om bestuivers aan te trekken. In
stengels en bladeren zijn het vaak afweerstofferi
tegen vraat. Van sommige soorten olie is tot nu
toe geen zinnige functie ontdekt. Een exotische
theorie is dat sommige planten uit hete droge
gebieden deze oliën gebruiken om hun boven
grondse delen te koelen. Het verdampen van
olie kost energie. Daardoor blijft de temperatuu
in de bladeren op een aanvaardbaar niveau. De
20
