4
Vleermuizen in steden en dorpen
Uit: Vleermuizen in huis
Brochure van de Provincie Zeeland
De meeste vleermuizen komen nooit in aan
raking met mensen. Andersom geldt dit dus
ook. Er zijn maar weinig mensen die een
vleermuis van dichtbij hebben kunnen bekij
ken. Toch kan het gebeuren dat een directe
ontmoeting plaats vindt, wanneer vleermui
zen uw woning als (tijdelijke) verblijfplaats
kiezen, of als een vleermuis per ongeluk in
uw woon- of slaapkamer terecht gekomen
is.
Een jaar uit het vleermuizenleven
Na hun winterslaap, in de loop van april/mei,
vormen zich de kraamkolonies. Als 's nachts de
moeders op insectenjacht gaan, blijven de jon
gen in de kraamkamer achter: een ware kinder
crèche! In vier tot zes weken groeien de jongen
op, waarna ze van begin juli tot eind juli zelf
standig uitvliegen. De kolonies vallen daarna
uiteen; elk dier gaat dan zijn eigen weg.
In de nazomer begint de paartijd. De mannetjes
en vrouwtjes moeten elkaar dan weer opzoe
ken. Bij veel soorten bezetten de mannetjes een
territorium en proberen met een uitgebreid
baltsgedrag zoveel mogelijk vrouwtjes te lokken
om mee te paren. Ze hebben dan een echte ha
rem. Sommige mannetjes hebben wel twaalf
vrouwtjes om zich heen! De harem verandert
wel steeds van samenstelling.
Afhankelijk van de temperatuur gaan de vleer
muizen in de loop van oktober tot in december
in winterslaap. De ene soort overwintert vlak bij
het zomergebied, de andere overwintert op hon
derden of duizenden kilometers van het zomer
gebied en onderneemt een lange trek. De win
terslaap duurt tot in het voorjaar. Al die tijd blij
ven de zaadcellen van de mannetjes in het li
chaam van het vrouwtje levensvatbaar. Pas als
het vrouwtje in de loop van maart of april uit
haar winterslaap ontwaakt en voldoende insec
ten heeft kunnen eten, komt er één rijpe eicel
vrij en vindt de bevruchting plaats. Na een
zwangerschap van één tot anderhalve maand
wordt het jong geboren. Sommige soorten krij
gen twee jongen. Dat is ook het maximum,
want vleermuizen hebben maar twee tepels die
melk produceren! Vleermuizen hebben dus
maar een trage voortplantingssnelheid. Daaren
tegen kunnen ze wél erg oud worden: van veel
soorten zijn leeftijden van meer dan 20 jaar
geen uitzondering.
Dagelijks op voedseltocht
's Avonds, even na zonsondergang, vliegen de
dieren uit voor hun dagelijkse zoektocht naar
voedsel. Vanuit de verblijfplaats vliegen ze in
verschillende richtingen weg, elk naar het
'eigen' jachtgebied. Dat jachtgebied is niet be
perkt tot één bepaalde plek, maar een vleer
muis bezoekt verschillende plekken achtereen
Vindt hij veel insecten op een plek, dan blijft hij
daar uiteraard langer jagen voordat hij door
vliegt naar de volgende plek. Zo kan een
Dwergvleermuis tot wel twee a drie kilometer
van de kolonie vliegen om zijn kostje bij elkaa
te scharrelen. De jachtplaatsen van Meervleer
muizen kunnen meer dan tien kilometer van de
verblijfplaats liggen! Een kolonie bestrijkt dus
vanuit de verblijfplaats een groot gebied van
soms enkele honderden vierkante kilometers
Vleermuizen blijven 's nachts zo lang mogelijk
jagen, afhankelijk van hun 'honger' en het aan
tal insecten dat er rondvliegt. Het aantal be
schikbare insecten is vaak weer afhankelijk var
de nachttemperatuur. In het vroege voorjaar er
late najaar jagen vleermuizen vooral aan hei
begin van de nacht. In de periode dat ze jonger
moeten voeden, jagen de vrouwtjes de hele
nacht. Wel keren zij dan halverwege terug orr
hun jong te zegen. Ze blijven dan wat dichter 'bi
huis'.
Vleermuizen als medebewoners
Er zijn vleermuizen die hun kolonies vestigen in
holle bomen. Voorbeelden hiervan zijn de Ros
se vleermuis en de Watervleermuis. Deze soor
ten vinden we dan ook zelden rondom het huis.
Andere soorten zoeken hun kolonies in gebou
wen. Hoewel vleermuizen vaak in verband ge
bracht worden met oude gebouwen, kerken en
boerenschuren, zijn het vooral gewone, moder
ne woonhuizen die als vleermuizenverblijf die
nen! Vleermuizen zitten daar vooral op plekken
waar mensen niet bij kunnen komen, zoals in
de spouw of onder de dakbedekking. Ook ach
ter betimmering, daklijsten of in dubbelwandige
