Even bijbomen....
Elk jaar gaan we. net als vrijwel elke Nederlan
der op vakantie. Nee, liefst niet met het vlieg
tuig, maar met ander openbaar vervoer. Niet
naar Luxemburg, Duitsland of België. België is
te corrupt, Duitsland is te rechts en heeft altijd
een grote mond. Frankrijk? Dat land zouden we
toch boycotten? Nee. We zijn naar Litouwen
geweest. Een van de vogelaars van de Stelt-
kluut hemelde de Baltische staten Estland. Let
land en Litouwen nogal op. Zogezegd met het
openbaar vervoer ernaar toe, dan de kano in
elkaar zetten en de rivier het werk laten doen.
Aangevuld met wat peddelslagen kom je in een
paar weken een heel eind. "Je komt weer hele
maal tot rust", zoals een bevriend kanovaarder
altijd zei. We zorgen voor genoeg brandstof en
voedsel, een waterfilter en een paar kaarten.
Campings? Kom nou. Een beetje natuurliefheb
ber gaat midden tussen de orchideeën staan.
De ultieme kik, toch?
Een visa en toestemming om te kanoën in Wit-
Rusland, kregen we niet. Dus onze tocht begon
niet zoals anders bij de bron, maar bij de lands
grens van het land wat wél toestemming gaf en
waar géén visum nodig was. Al met al zou het
een flinke tocht worden van bijna 500 kilometer.
Op verschillende manieren had ik verschillende
feiten over de rivier proberen te achterhalen.
Wat is de waterkwaliteit? Hoe bevaarbaar is de
rivier? Waar mag ik kamperen? Heb ik een vis
vergunning nodig?
Zoals in alle landen die zich net onder een dic
tatuur hebben uitgeworsteld hadden ze ook in
Litouwen wel wat beters te doen en bijna ner
gens antwoorden op. De waterkwaliteit? "Van
mij heeft u deze informatie niet, maar ik zou
mijn teen er niet in steken", was het antwoord
van een ambassade-medewerker....
Na een treinreis, een boottocht en twee angst
aanjagende "taxi"-ritten waren we op de plaats
aangekomen waar de rivier de Nemunas vanuit
Wit-Rusland Litouwen binnenstroomt. Het begin
van de rivier op Litouws grondgebied ligt in een
nationaal park. Prachtige gemengde bossen op
de oevers. Het water was ronduit smerig. Biolo-
Door: Hans van Hage, Kritisch natuurliefhebber
gisch vervuiling, volgens mij. Een overmaat aan
meststoffen, het water was behoorlijk alg-rijk.
Stak je er een witte teen in, kwam hij er bruin
uit. Wassen was de eerste paar dagen een pro
bleem dus.
Toen we elkaar na vier dagen begonnen te rui
ken hebben we maar eens een zijriviertje opge
zocht met ijskoud, kraakhelder, ogenschijnlijk
schoon water. Wat enorm meeviel was de rivier
als ecosysteem op zich. De oevers waren zo
natuurlijk als je maar kan wensen. Hele stukken
bos verdwenen in de rivier en op andere plaat-
sen ontwikkelden zich prachtige stuifduinen. Al
wat we in Nederland met heel veel geld weer
willen proberen aan te leggen is daar nog ge
woon aanwezig. Het hele scala aan zoogdieren, i
reptielen, amfibieën, vogels, en insecten vloog
dwarrelde, kroop, sprong of sloop dagelijks aan
ons voorbij. Om over de flora maar niet te spre-
ken. Ik had het gevoel dat ik telkens weer wat
nieuws ontdekte. Behalve de echte vogelgebie-
den was Litouwen nog niet ingevuld op de Euro
pese kaart met "leuke" soorten. Keer op keer
was het weer raak. Kleine en grote vuurvlinder,
edelherten, wolven, (veel) bevers, boommarter,
wasbeerhond, grote zilverreiger, middelste
zaagbek, zwarte specht, en verschillende soor
ten amfibieën en reptielen. Daarbij kwamen de
planten die de rivier leken te begeleiden, met op
de hellingen de verschillende gradiënten van
kalrijkheid, onder aan de hellingen bronmilieu's,
ga zo maar door. De manier waarop bevers vrij
wel per ongeluk het begin maken voor een stuif-
duin, wat binnen een paar jaar tijd tot volle ont
wikkeling komt. Op die stuifduinen zie je dan
weer spinnen lopen die alleen aan dat milieu
gekoppeld zijn. Alles was een waar feest van
ontdekking. Alle puzzelstukjes die je in de ver
schillende ecologisch versnipperde gebiedjes in
Nederland her en der nog had liggen vielen in
elkaar. De eerste weken waanden we ons in
een ecologisch paradijs. Zo een plek waar je je
eigen aanwezigheid afkeurt omdat je voelt dat
elke stap die je zet en elke handeling die je ver
richt er één te veel is. Voor diegene onder u die
dat gevoel niet kennen: veel natuurliefhebbers
18
