4
en bosmuizen gevangen.
Vanuit de muis bekeken is een in het oog sprin
gend voordeel van structuurrijke vegetatie de
beschutting tegen roofdieren. Maar ook een ho
gere voedselopbrengst speelt mee, zoals die
van bramen en vers braamblad voor rosse woel-
muizen. Bovendien biedt een dichte vegetatie,
bijvoorbeeld varens met daaronder een dichte
strooisellaag, de kleine knagers een gunstig mi
croklimaat. De invloed van de muizen op de ve
getatie bleek ondertussen aanzienlijk. Met name
boomzaden gaan er in grote aantallen aan.
Veldexperimenten wezen uit dat muizen binnen
drie dagen alle twee honderd uitgelegde zaden
van zomereiken kunnen wegnemen. Sommige
eikels worden ter plekke geconsumeerd, maar
het gros wordt elders verstopt en opgeslagen. In
tegenstelling tot eekhoorns, die slechts enkele
grote voedselvoorraden creëren, leggen bosmui
zen vele kleine, sterk verspreide voorraadjes
aan.
De muizen in het Wageningse onderzoek bra
ken alle records van eerdere 'zaaddispersie'-
experimenten: vindplaatsen waren er tot zestig
meter van de uitlegplek. Het maximum was tot
nu toe dertig meter.
Aanvullende video-experimenten maakten dui
delijk dat het vooral bosmuizen waren die met
verrassende snelheid met de zaden aan het sle
pen waren: een individuele muis haalde tot wel
vijftig eikels op in een nacht. Kiemexperimenten
op de Hoge Veluwe lieten zien dat de muizen
met deze ijver een enorm negatief effect op de
vestiging van bomen kunnen hebben. Gebiedjes
waar wel of geen muizen bij konden komen ver
schilden sterk qua aanwas van nieuwe bomen.
Onbekend blijft hoeveel naar elders versleepte
zaden, na door de muizen verspreid en verstopt
te zijn, alsnog kiemen en opgroeien. Wellicht
brengt dit natuurlijke bosvernieuwing met zich
mee.
Groenbeheer gebeurt niet alleen door de
'granivore' muizen. Ook herbivore muizen wer
ken niet zozeer de zaden, maar kiemplantjes en
blad naar binnen. Zo eten rosse woelmuizen
grote aantallen zaailingen van bomen. Aardmui-
zen en veldmuizen verwerken daarnaast ook
nog grote hoeveelheden gras. Daarbij gaat het
om een tiende van hun lichaamsgewicht per
dag, ofwel zo'n twee procent van hun lichaams
gewicht omzetten aan nat ofwel zo'n twee gram.
Ze scoren daarmee relatief hoger dan runderen,
die slechts zo'n twee procent van hun lichaams
gewicht omzetten aan nat ofwel vers gewicht
groen. Een hoge muizendichtheid, van zo'n vijf
honderd per hectare, zorgt dus voor een con
sumptie van een kilo per dag, waaronder ook
ondergronds wortelmateriaal. Zo'n laag lijkende
hoeveelheid legt niettemin ecologisch gewicht in
de schaal: voor bijvoorbeeld vergraste heide op
de Veluwe komt dat overeen met 0,01 procent
van de totale bovengrondse biomassa per dag.
Zo kan gedurende een heel groeiseizoen een
aanzienlijk deel van de bovengrondse, maar ook
ondergrondse vegetatie door muizen worden
weggevreten.
Helaas vullen ze daarmee niet het gewenste
werk van de grotere grazers aan. Rund en muis
zitten elkaar volgens de onderzoekers in de
weg. Juist de door muizen zo gewenste struc
tuurrijke vegetatie gaat er door aanwezigheid
van grote grazers verloren.
Nieuwe publicatie
Geachte vogelaar(s),,
Tot mijn genoegen kan ik u meedelen dat per
heden een (verbeterde) herdruk is verschenen
van De Nederlandse vogelnamen en hun bete
kenis, geschreven door Henk Blok en Herman
ter Stege.
In het boek wordt aandacht besteed aan de her
komst en betekenis van ruim 5000 volksnamen
die gezamenlijk betrekking hebben op vrijwel
alle in ons land voorkomende vogels. Naast Ne
derlandse namen (veelal in plaatselijk dialect)
komen ook namen in het Fries aan bod.
De aanhoudende vraag naar dit reeds enkele
jaren uitverkochte 'standaardwerk' heeft de au
teurs doen besluiten een verbeterde en aange
vulde heruitgave het licht te doen zien.
Het boek kost f. 38,90 (inclusief verzendkosten)
en is via internet te bestellen bij:
www.beraboek.nl
Eventueel kan ook een exemplaar van het boek
bij de auteurs (in Waalre en Leidschendam) wor
den afgehaald; de prijs is dan f. 35,00. Meer in
formatie op de site: www.iae.nl/users/hits
