RIVALITEIT EN DE
/ESTERSCHELDE
Ons woord rivaalkomt van het Latijnse
woord riva(oever). De vijand was degene
die op de andere oever woonde maar
hetzelfde water dronk. Omdat water steeds
schaarser en duurder wordt, vecht de wereld
vandaag niet alleen conflicten uit om olie of
land, maar om het blauwe goud.
De berijkbaarheid van de havens van
Antwerpen en Gent voor zeeschepen en de
internationale betekenis van de Wester
se helde voor o.a. vogels is de inzet van de
rivaliteit tussen Nederland en België.
Geschiedenis
De opkomst van de handel in Antwerpen dateert
uit de 13e eeuw. In de 15e eeuw wordt
Antwerpen lid van de Hanze en concureert met
Brugge, waar de haven begint te verzanden. De
16e eeuw is doorslaggevend voor de welvaart
van de stad. In 1515 wordt de eerste
handelsbeurs opgericht. Antwerpen is rond 1560
de tweede stad van Europa. De
godsdiensttwisten onder Filips II maken dat er
een eind komt aan de welvaart van Antwerpen.:
in 1566 wordt de kathedraal zwaar beschadigd
en geplunderd door de calvinistische
beeldenstormers. Een strenge afstraffing door
Alva blijft niet uit en in 1576 wordt de stad door
het Spaanse garnizoen in brand gestoken en
uitgemoord: de Spaanse furie. Omdat de
Antwerpse calvinisten deel hadden genomen
aan de opstand tegen de Spanjaarden, moest
de hertog van Parma de stad een jaar lang
belegeren om hem in 1585 te heroveren. Met de
vrede van Munster (1648) wordt besloten de
Schelde af te sluiten. De scheepvaart zal pas in
1795 worden hervat.
Tot 1794 blijft Antwerpen in de handen van de
Fransen. Na zijn bezoek in 1803 ziet Napoleon
in dat de stad een bevoorrechte ligging heeft en
hij laat de haven uitbreiden: het eerste havendok
wordt gegraven en krijgt de naam
Bonapartedok.
Aan het eind van de 12® eeuw kende de
lakenindustrie in Gent een belangrijke bloeitijd.
In de 14e eeuw, tijdens de Honderdjarige
Oorlog, werd de toevoer van Engelse wol naar
Vlaanderen stopgezet. Het Gentse volk kwam
onder leiding van Jacob van Artevelde in
Door: Marian Langev ïlc
opstand. Aan het eind van de 15e eeuw raaktfl
de lakenindustrie in verval. Gent was inmiddek
de belangrijkste opslagplaats van Europes: i
granen geworden en wist zich op die manier val
een nieuwe welvaart te verzekeren. Ook in GeJ
werd aan het eind van de 16 eeuw de rusl.
verstoord door de godsdienstoorlogen. Nada
Gent in 1577 een republiek was geworden, zaa'
de hertog van Parma kans om de opstandige
stad in 1584 te heroveren. In de 17e eeuw wasj
het economisch verval van Gent definitief. Da1
sluiting van de Schelde in 1648 bracht dl,
genadeslag toe aan de handels- el
industrieactiviteiten. Aan het eind van de '9
eeuw echter bloeide Gent. dat ondertussen b,
Frankrijk was ingelijfd, weer op met dl
katoenweverij. Onder impuls van koning Willein
werd de haven in 1827 via het 33 km lange
Kanaal van Gent naar Terneuzen verbond er
met de Westerschelde.
Wanneer Brugge in 1093 hoofdstad van hes
hertogdom van Robert de Fries wordt, is het
een welvarende plaats. De havenstaat via eer j
rivier, de Reie, in verbinding met de mondhc
van het Zwin. Evenals andere Vlaamsé steder
legt Brugge zich toe op de lakennijverheid en ir.
de 12e eeuw wordt het een druk centrum vca j
de invoer van Engelse wol die voor de fabricage
gebruikt wordt. Brugge is de belangrijkste stac
van de Vlaamse Hanze van Londen. Uit die tijcl
stamt Damme, dat aan de monding van het Zvir
ligt en als voorhaven van Brugge dient. Aan heil
eind van de 15e eeuw komt het verval varl
Brugge duidelijk tot uiting: de verzanding van he' I
Zwin en de achteruitgang van de lakenhandel
zijn er de oorzaak van.
Na de val van Napoleon in 1815 vormen België
en Holland het Koninkrijk der Nederlanden rr e:
koning Willem I van Oranje als vorst. De Franse
juli revolutie heeft tijdens de septemberdagen
van 1830 straatgevechten in Brussel tot gevog
Deze leiden tot de afscheiding van de Belgische
provincies van Nederland. Begin oktober wo>d!
de zelfstandige Belgische staat met Brussel alsl
hoofdstad afgekondigd.
Bij de onafhankelijkheid van België woidl
afgesproken dat ter verdediging van de haver
van Antwerpen een fortenlinie rond Antwerper
wordt aangelegd en dat de toegang van dej
10
