W-
4
OPROEP WAARNEMINGEN VAN
DE 5-STIPPIGE SINT JANSVLINDER
In vergelijking met de rest van Nederland
komen er in Zeeuws-Vlaanderen weinig
vlinders voor die elders in Nederland zeer
zeldzaam zijn. Bij ons vliegt echter nog wel
de 5-stippige Sint Jansvlinder en deze is in
de rest van Nederland zeer zeldzaam. De 5-
stippige Sint Jansvlinder behoort tot de
dagactieve nachtvlinders en lijkt sterk op de
veel algemenere Sint Jansvlinder (die door
mij nog niet in Zeeuws-Vlaanderen is
waargenomen). Beide soorten zijn
zwartblauwemetaal glanzende voorvleugels
met resp. 5 of 6 bloedrode stippen en
helderrode achtervleugels.
De 5-stippige Sint Jansvlinder vliegt van eind
mei tot in juli in bloemrijke graslanden. De
vlinders zijn niet schuw en zijn vaak zeer goed
te observeren. Bekende vliegplaatsen zijn het
sluizencomplex in Terneuzen (enige honderden
tot duizend), Clingeweg te Hulst (enige
tientallen), Axelse vlakte en Smitschorre (enige
tientallen), Vlaamse Kreek (enkele), inlaag
Hoofdplaat (maximaal 10), veerplein Breskens
(enige tientallen), Grote Gat Oostburg (enige
tientallen).
Zoals uit de bekende waarnemingen blijkt is de
soort over geheel Zeeuws-Vlaanderen te
verwachten. Biotopen waar de vlinders tot nu
toe gezien zijn variëren van bloemrijke dijken,
bloemrijke bermen en vochtige bloemrijke
hooilanden, kortom biotopen met hoge
natuurwaarden. De vlinders vliegen vaak in
kleine populaties en hebben maar een beperkt
vliegvermogen, daarom zijn ze erg kwetsbaar.
Verkeerd beheer, het in één keer maaien van
alle vegetatie of een te hoge begrazingsdruk kan
een populatie in 1 jaar uitroeien. De vlinders en
of rupsen hebben dan niet voldoende voedsel
en verhongeren. Voordat de vlinders verpoppen
verblijven ze circa 1 week in een cocon die op
enkele tientallen centimeters boven de grond in
een grasstengel hangt. Het is al diverse keren
gebeurd dat juist in die periode de vegetatie
werd gemaaid zodat alle cocons verloren
gingen. Helaas wordt het merendeel van onze
bermen, weilanden en dijken verkeerd beheerd.
Een optimaal beheer voor deze vlinders en ook
voor zeer veel (meestal zeldzame) andere
dieren en planten is gefaseerd maaien en het
maaisel afvoeren zodat de vegetatie schraler en
soortenrijker wordt. Zo blijft er voor de vlinders
en rupsen altijd voldoende voedsel over. De
vlinders zijn vaak te vinden op de bloemen van
Duifkruid, Knautia, Knoopkruid en Speerdistel.
De rupsen leven van Rolklaver en
Moerrasrol klaver.
Omdat de 5-stippige Sint Jansvlinder zijn
grootste verspreiding heeft in Zeeuws-
Vlaanderen en hoge eisen stelt aan zijn
leefmilieu, willen we graag meer weten over het
voorkomen van deze vlinder in onze regio. Met
deze gegevens wil Stichting Landschapsbeheer
Zeeland een beheersplan maken over hoe
bepaalde gebieden het best kunnen worden
beheerd zonder dat andere belangen (o.a.
vekeersveiligheid) nadelig beïnvloed worden.
Daarom wil ik iedereen vragen waarnemingen
van deze vlinders (voorzien van aantal, kaartje
van de locatie, datum) aan SLZ door te geven,
(tel: 0113-230936 vragen naar Alex Wieland)
Enkele wegberm- en terreinbeheerders hebben
al te kennen gegeven mee te willen werken aan
dit project. Hopelijk kunnen we dan ook in de
toekomst blijven genieten van deze mooie
dagactieve nachtvlinder die symbool staat voor
bermen, dijken en hooilanden met een hoge
natuurwaarde.
15