DE BLAUWE FLITS IN OOST ZEEUWS VLAANDEREN
Door: H.Bun
U zult hoogstwaarschijnlijk denken, wat hebben
flitsers aan de kant van de weg met de natuur te
maken. Niet veel, maar hier gaat het om een
van de mooiste vogels, die we hier in Nederland
tegenkomen.
Het volgende verhaaltje gaat over de ijsvogel,
die velen van ons niet, nauwelijks ooit van
dichtbij gezien hebben. Hoogstens een snelle
blauwe flits met een hoog schril geluid. Maar de
kansen om deze vogel te gaan zien in onze
regio zijn gelukkig toegenomen.
Als ik dit stukje schrijf (maart '02), zijn de vogels
al volop bezig met luidruchtig achter elkaar
aanvliegen en zijn mogelijk de eerste
baltsrituelen al waar te neme, waarbij het
mannetje een vrouwtje probeert warm te krijgen
door haar een visje aan te bieden. En als u dit
leest zitten de ijsvogels al op de eerste eieren.
Aangestoken door de gebroeders Bolkenbaas,
bekend om film, foto's en boek over ijsvogels,
die ik op vakantie aan de Lot in Frankrijk
tegenkwam, ben ik vorig jaar begonnen met het
verzamelen van informatie over en
waarnemingen van deze vogel. In Frankrijk
kwam er een van de vele ijsvogels op onze
schuilhut zitten om vervolgens een eind verder
te gaan zitten vissen. Spectaculair gezicht, zo'n
kleine vogel met zo'n geweldige vistechniek.
Volgens Kees Bolkenbaas zijn er vorig jaar
(2000) in het ijsvogelbolwerk de Biesbosch,
waar hij de ijsvogels bestudeert, zo'n vijftien
broedparen geteld. En volgens SOVON waren
er in het jaar 2000 zo'n 250 paar in Nederland.
Maar hoe zit het nu in Zeeland?
In het jaar 2000 komen alle 3 broedparen uit
Oost Zeeuws Vlaanderen (Hulst, Koewacht,
Groot Eiland).
Maart 2001: op verschillende plaatsen zijn
ijsvogels gezien: Braakman, Waterleidings-
bossen St. Jansteen, Wilde Landen, Boskreek
Koewacht, Liniedijk Hulst zijn dan de bekendste.
Samen met Alex Wieland besluit ik om de
nestgelegenheid van deze vogel op enkele
geschikte plaatsen wat te verbeteren door hier
en daar wat steile oeverkanten van de sloten af
te steken. Een week later blijkt dat niet voor
niets, want in een van de wandjes zit echt een
holte, die sterk lijkt op een gegraven broedpijp
van een ijsvogel. Blijkbaar is dat ook een van de
belangrijkste punten van de biotoop van de
ijsvogel. In Zeeuws Vlaanderen zijn vele kreken,
watergangen en sloten, maar een steile
(zanderige) oeverwal is soms moeilijk te vinden.
Even op een rijtje: wat maakt een Zeeuws
kreekje/sloot of watergang nu interessant voor
een ijsvogel paar. Er zijn een paar zaken, die de
kans op het waarnemen van ijsvogels
aanzienlijk kunnen vergroten namelijk de
aanwezigheid van:
Langzaam stromend helder water, rust, een
ruime hoeveelheid kleien vis, steile oever, kluit
van een omgewaaide boom, beschutting in de
vorm van struiken en bomen, takken als
uitkijkpost, zachte winters, open water.
Waarnemingen in de winter komen vaak ook
van de Westerschelde kustlijn en van plaatsen
met sluisjes en polderafwateringen waar enig
stromend water niet zo snel zal bevriezen en het
vissen nog mogelijk maakt. Soms hoor je ook
wel van ijsvogels, die in de winter de populaire
tuinvijvers komen inspecteren op de
aanwezigheid van stekelbaarsjes en kleine
6
