SPRINKHANEN EN KREKELS
IN OOST ZEEUWS-VLAANDEREN
Door Lucien Calle
In het laatste nummer van Het Zeeuwse Land
schap stond een artikel over Sprinkhanen en
Krekels in Zeeland, van de hand van Lucien
Calle. Dit artikel is voor de situatie van Oost
Zeeuws-Vlaanderen voor De Steltkluut bewerkt.
Daarnaast zal in de volgende Steltkluut een
tweede deel toegevoegd worden, wat ingaat op
de actuele ontwikkelingen van de populatie
veldkrekels uit het Clingse bos.
ledereen kent sprinkhanen. Je hoeft op een zo
merse dag maar een stap in de berm te zetten
en hele massa's vluchten al springend voor je
weg. En wat is een zwoele zomeravond nu zon
der het aanhoudend en romantisch getsjirp van
deze zingende insecten. Voor de insectenlief
hebber vormen deze dieren een aantrekkelijk
groep om aan te werken. In de eerste plaats zijn
er niet zo gek veel soorten, 25 in Zeeland, zodat
ze gemakkelijk allemaal zijn te leren kennen. Er
is een Nederlandstalige determinatietabel en
alle soorten hebben Nederlandse namen. Ze
maken een duidelijk hoorbaar en goed te onder
scheiden geluid, zodat de dieren betrekkelijk
eenvoudig zijn te inventariseren. Om die gelui
den te leren kennen bestaan er zelfs cd's en
cassettebandjes met alle geluiden er op. Enkele
soorten hebben een indicatiewaarde voor de
kwaliteit van de biotoop en dat is weer iets waar
de terreinbeheerder zijn voordeel mee kan doen.
Voor we ons in allerlei ecologische details gaan
verdiepen moeten de diertjes zelf natuurlijk ook
even voorgesteld worden: de Orthoptera, ook
wel rechtvleugeligen genoemd, worden naar de
lengte van de voelsprieten in twee groepen on
derverdeeld: de langsprieten en kortsprieten.
Onder de langsprieten worden de sabelsprink
hanen (met een langwerpig borststuk) en de kre
kels (met een breed borststuk) gesorteerd. Bij
de kortsprieten horen de doornsprinkhanen (die
hele kleintjes met een zeer lang halsschild) en
de veldsprinkhanen. Rare jongens zijn het overi
gens, ze "zingen" met hun vleugels en poten en
horen met hun buik (veldsprinkhanen) of poten
(sabelsprinkhanen). Vrouwtjes van de sabel
sprinkhanen en krekels hebben een duidelijke
legboor aan het eind van het achterlijf, veld
sprinkhanen hebben daar twee eilegkleppen.
Het kleurenpatroon kan vooral bij de veldsprink
hanen heel variabel zijn. Variërend van allerlei
tinten groen, geel, purper tot dieprood, zien de
dieren er werkelijk schitterend uit.
ECOLOGIE
Doordat veel van de soorten erg algemeen zijn
spelen ze een nadrukkelijke rol in de voedsel-
kringloop. De veldsprinkhanen zijn vegetariërs
en verorberen een flinke hoeveelheid van vooral
grassen. Veel sabelsprinkhanen eten daarnaast
ook hele massa's kleinere insecten. Ze vormen
zelf ook een belangrijke voedselbron voor vo
gels, o.a. zanglijster, ekster en zelfs torenvalk
werden betrapt bij het naar binnen werken van
sprinkhanen. Van een ooievaar werd vastge
steld dat hij binnen een kwartier 266 van deze
springbeesten wegwerkte. In de insectenwereld
zijn er ook soorten die zich gespecialiseerd heb
ben op sprinkhanen. Bijvoorbeeld de graafwes-
pen van het geslacht Tachyspex, waarvan er
ook soorten binnen Oost Zeeuws-Vlaanderen
voorkomen, voeden hun larven met verlamde
sprinkhanen.
VERBREIDING
Hoewel de Nederlandse soorten over het alge
meen genomen niet goed kunnen vliegen, en
zich daardoor niet zo snel kunnen verbreiden, is
het uitermate boeiend om hun verspreidingspa
tronen te bestuderen. Een soort die buitenge
woon traag nieuwe gebieden weet te kolonise
ren is de greppelsprinkhaan. Zo is aan de ver
spreiding van deze soort nog steeds te zien wel
ke delen van Zeeland tijdens de watersnood
ramp zijn getroffen. Ook de populaties greppel
sprinkhanen werden in de overstroomde gebie
den namelijk verwoest. Zo'n 50 jaar na dato zijn
deze dieren nog steeds niet terug, vanuit de om
ringende niet overstroomde delen!
Van een aantal soorten hebben enkele individu
en langvleugelige vormen. Deze exemplaren
8
