Project "Akkerranden a la carte' Alex Wieland (projectcoördinator namens Stichting Het Zeeuwse Landschap) Het inrichten van akkerranden voor natuur is één van de meest succesvolste onderdelen van het agrarisch natuurbeheer. Nadat de eerste jaren door de landbouwers nog met enige argwaan werd gekeken naar de akkerranden, was in de daaropvolgende jaren het quotum snel vol geboekt. Veel akkerbouwers in Zeeland hebben tegenwoordig een fleurige akkerrand in hun bedrijfsvoering opgenomen. Eén van de gunstige effecten hiervan is dat de deelnemende landbouwers veel positiever over "natuur" denken dan in het verleden. De akkerranden worden gefinancierd met geid dat bestemd is voor agrarisch natuurbeheer. De akkerranden met de mooie bloemetjes hebben vooral de eerste jaren hoge recreatieve waarden, na enkele jaren nemen de grassen de overhand omdat beheer uitblijft. De natuurwaarden in de huidige akkerranden zijn echter niet zo hoog. Veel randen zijn te smal (3 tot 6 meter). Sommige akkerranden liggen ieder jaar op een andere locatie (zo worden een deel van de opgebouwde natuurwaarden jaarlijks ondergeploegd) en een deel van de akkerranden liggen op een geheel verkeerde locatie (langs drukke wegen zodat de recreanten ze goed kunnen zien, maar de dieren op rand af komen een grote kans hebben om doodgereden te worden). Bovendien worden de randen dicht ingezaaid met bloemenmengsel met zaden van meestal uitheemse planten waardoor andere akkerflora verstikt wordt. Tot voor kort keken veel landbouwers vooral naar de sierwaarde en de bedekkingsgraad (hoe dichter de vegetatie, hoe beter) van de rand. Voor sterk bedreigde akkernatuur hebben dergelijke randen weinig nut. Voor de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie en Stichting Het Zeeuwse Landschap is dit de aanleiding geweest om in december 2001 in samenwerking met de Provincie Zeeland, Dienst Landelijk Gebied en Stichting Landschapsbeheer Zeeland het project "Akkerranden a la carte" op te starten. Het Zeeuwse Landschap levert vooral een bijdrage in de vorm van ecologische kennis, monitoring en rapportage, daarnaast wordt een belangrijk deel van de projectcoördinatie verzorgd. Het doel van het project is de natuurwaarden van de akkerranden te verhogen. Rode Lijsten zijn gecheckt op soorten die op akkers (of aangrenzende biotopen) in Zeeland voorkomen of voorkwamen en er is gekeken of deze soorten te helpen zijn met akkerrandenbeheer. Voor deze soorten zijn in samenwerking met specialisten een vijftal randen ontwikkeld waarvan verwacht wordt dat ze een bijdrage kunnen leveren aan het behoud, of terugkeer van de gewenste soorten. Deze randen worden in 2003 uitgetest en uitgebreid gemonitoord. Voor een groot deel gebeurt dit op bestaande akkerranden die omgevormd worden. Sommige randen worden voor de duur van het project op een nieuwe rand uitgetest. De volgende randen zijn ontwikkeld: Pioniervogelrand Vlinderrand Patrijzen rand Zeldzame muizenrand Akkerflorarand Iedere rand is gerelateerd aan een regio in Zeeland waar de soorten voorkomen of voorkwamen. Bijvoorbeeld een patrijzenrand kan aangelegd worden in de gehele provincie en een pioniervogelrand alleen op speciaal geselecteerde kansrijke locaties. Hieronder volgt een korte beschrijving wat iedere rand inhoud. Pioniervogelrand Langs kreken, inlagen en getijdegebied broeden pioniervogels (Kluut, Bontbekplevier en Strandplevier) soms op akkerland. De broedresultaten zijn hier echter niet zo hoog. Door hier op de akkers een rand braak te laten liggen en er schelpenbankjes op aan te brengen, zullen de vogels geneigd zijn hierop te gaan broeden. Door de broedende vogels hier rust te laten zal het broedresultaat hoger v; Vlinderrand In de huidige akkerranden staan wel planten die aantrekkelijk zijn voor vlinders (met name de uit Amerika afkomstig Phacelia is befaamd), maar 16

Tijdschriftenbank Zeeland

de Steltkluut | 2003 | | pagina 18