Huidige natuurwaarde van de Braakman
Waren het in de zestiger jaren de pioniersvogels
als kust- en strandvogels, welke na 15 jaar gro
tendeels verdwenen waren, reden om de West
geul aan te wijzen als natuurgebied, momenteel
ligt de natuurwaarde in:
de vegetatiezone met zout- en overstro-
mingstolerante planten langs de oevers van
de kreek,
de (pioniers)duinvalleivegetaties in het mid
dengedeelte van het Westgeulgebied,
de ouderwordende duinvegetaties met veen-
mossen en zonnedauw,
9 rode lijstsoorten van mossen in het West
geulgebied,
nationaal zeldzame insecten zoals de Zwart-
rosse zandbij.
De Braakman is nog steeds belangrijk voor vo
gels zowel als broedgebied (bijvoorbeeld groot
ste kolonie zilverreigers van Nederland) als rust
en foerageergebied voor wintergasten.
De vegetaties in Braakman-Noord hebben kun
nen ontstaan doordat in de Westgeul drie be
langrijke waterstromen zijn.
Allereerst is er sprake van diep (zout) kwelwater
vanuit de Westerschelde naar de Westgeul. De
kwel is dicht bij de dijk het grootst. Hier hebben
zich zoutplanten als Engels slijkgras en Zeekraal
zich kunnen vestigen. Verder van de dijk is de
kwel veel minder. Hier is de invloed van zijde
lings toestromend, verzoetende grond- en op
pervlaktewater van de bossen en de aangren
zende akkers veel groter.
Een tweede belangrijk gegeven vormen de loka
le zoetwaterlenzen, die als het ware op dit diepe
grondwater 'drijven'. Het hoge peil in de kreek
en de diepere zoute kwelstroom drukken de
zoetwaterlenzen naar boven, zodat zij in de la
gere terreingedeelten van de Westgeul vrijwel
permanent in of dicht bij het maaiveld komen.
Hierdoor heeft zich hier de pioniersvegetatie van
vochtige duinvalleien kunnen vestigen.
En tenslotte is er het oppervlaktewater dat van
noord naar zuid door de Westgeul stroomt en
dat, behalve door neerslag, gevoed wordt door
de diepere en ondiepere grondwaterstromingen.
De inpoldering van de Mosselbanken had ook
gevolgen voor de waterhuishouding in het West
geulgebied: verwacht werd dat onder het nieuwe
industrieterrein een zoetwaterlens zou gaan vor
men, waardoor de zoutwater kwel naar de West
geul af zou nemen. Dit zou gevolgen kunnen
hebben op de verdere successie van de levens
gemeenschappen van de Westgeul. In de ver
gunning voor de indijking was een bepaling op
genomen over de consequenties van de werken
voor de hydrologie van de Westgeul. Reden
voor Dow Chemical om opdracht te geven om in
'77 de nulfase vast te leggen van de chemische
en biologische situatie in de Westgeul.
De resultaten van het chemisch/fysiologisch on
derzoek tonen:
Een vrij aanzienlijke kwel
Het zout-brakke karakter van de Westgeul en
het matig-brakke van de Braakmankreek
Vrij aanzienlijke verschillen in waterkwaliteit
tussen de Westgeul en de Braakmankreek.
Het zoutgehalte is voor de samenstelling van de
macrobenthos (slikdieren) een belangrijke fac
tor.
In de concessie van de inpoldering van de Mos
selbanken sprak men over de aanleg van een
pomp bij de stuw in het middendeel van de
Westgeul.
Staatsbosbeheer stelde twee alternatieven voor:
water op pompen uit de Braakman ter hoogte
van deze stuw of achter de Wevelswaaldijk en
inlaat aan de noordzijde van de Westgeul.
Gezien het verschil in waterkwaliteit van de
Westgeul en de Braakman is gepleit voor aan
voeren van opgepompt (zoutbrak) water uit een
waterdoorlatende laag achter de Wevelswaaldijk
(Braakmankreek) of Westerscheldedijk
(Paulinapolder). In de jaren tachtig is een pomp
met waterleiding langs de Wevelswaaldijk aan
gelegd. Het zoutgehalte van het opgepompte
water is ca. 8 g/l matig brak). Uit metingen
van het Waterschap Zeeuws Vlaanderen uit
1989 (na installatie van de pomp) blijkt dat de
zout concentratie in de buurt van de 8 g/l blijft.
Deze 'verzoeting' heeft geleid tot een afname
van de vegetatiezone met zouttolerante planten.
Bos- en Natuurontwikkeling in de Braakman
De gehele Braakmanpolder zal in de toekomst
een groot natuurgebied (ca 700 ha groot) vor
men met uitgebreide bossen, struweel, open
natuurgebied en water. In het natuurbeleidsplan
van de provincie Zeeland worden voor de Braak
man de volgende Natuurdoeltypen aangegeven:
Afgesloten brak zeearmenlandschap;
Zoom, mantel en droog struweel van het
8
