TREKVLINDERS IN 2003
IN RECORDAANTALLEN WAARGENOMEN
IN (OOST) ZEEUWS VLAANDEREN
Verslag van Joop de Bakker en Eddy Taelman
We hadden in Zeeland in 2003 een record aan
tal zonuren en de warmste zomer sinds meer
dan honderd jaar. Is dit een gevolg van een kli
maatsverandering? Het aanhoudend mooie
weer zorgde tot begin augustus voor veel vlin
ders. Veel natuurliefhebbers hebben dit ook op
gemerkt en we kregen diverse telefoontjes dat
er ongekende wolken met vlinders vlogen nabij
Terneuzen. Toen volgde een week met tropi
sche temperaturen en een aanhoudende droog
te. Door de warmte en de droogte waren veel
nectarplanten veel te vroeg uitgebloeid en wer
den er in vergelijking met andere jaren veel min
der vlinders gezien.
Al twintig jaar registreert de insectenwerkgroep
van de Steltkluut de trekvlinders in onze streek
en al deze waarnemingen worden verwerkt in
een eigen bestand en doorgestuurd naar lande
lijke instellingen die de vlindertrek bestuderen en
die de gegevens opnemen in de landelijk trek-
vlinderverslagen.
De laatste twintig jaar werden er nog nooit zo
veel distelvlinders, gele luzernevlinders, oranje
luzernevlinders, windepijlstaarten, kolibrievlin
ders en doodshoofdvlinders in Oost Zeeuws
Vlaanderen gezien.
In 2003 werden er 27.689 trekvlinderwaar-
nemingen in ons computerbestand ingevoerd.
Dat is ca. 34% van de 81.355 waarnemingen
die door 223 mensen werden doorgegeven.
Distelvlinder (Vanessa cardui)
Op de lijst van 136 waargenomen soorten staat
de distelvlinder bovenaan met 18. 976 waarne
mingen. De eerste distelvlinder werd op 29 april
gezien in de Waterstraat in Hulst (E. Taelman).
De meeste distelvlinders (2843) zijn geteld op
23 juli. Op de gasdam telde men toen ruim 1300
vlinders op jacobskruiskruid, akkerdistel, speer
distel
en klis. Ontelbaar waren de vlinders eind juli in
de buurt van de stoplichten nabij het ziekenhuis
te Terneuzen en deze aantallen zijn niet opge
nomen in het bestand. Van 4 tot 10 augustus
hadden we tropische dagen en zeer opvallend
was dat daarna de meeste distelvlinders uit on
ze streek verdwenen waren. Was hier sprake
van doortrek? In de nazomer en herfst werden
er nog maar ca 500 vlinders geteld en wij had
den, eerlijk gezegd, meer nakomelingen ver
wacht. De laatste distelvlinder werd gezien op
14 oktober in Terneuzen (M. Capello).
Atalanta (Vanessa atalanta)
De atalanta is in 2003 al vroeg waargenomen.
De eerste vlinder werd op 9 maart waargeno
men te Filippine door M. Capello. In maart wer
den er 13 vlinders gezien en in april 11. Onge
twijfeld waren hierbij overwinteraars. In de
maand juli lag de top en werden er 2886 vlinders
geteld. De meeste atalanta's werden gezien op
23 juli op een dijk in de Louisapolder waar er ca
1000 vlinders rondvlogen. Maar na juli waren ze,
net als de distelvlinders, grotendeels uit de regio
verdwenen en werden er nog maar ca 450 vlin
ders gezien. In november waren er nog twee
late waarnemingen. Op 7 november in Terneu
zen (E. Neve) en de laatste op 14 november in
Hulst (mevr. Stalz). Een goed jaar met 3.942
waarnemingen, maar geen record voor deze
soort.
Windepijlstaart (Agrius convolvuli)
De windepijlstaart is een nachtvlinder met een