hout. Het is ook geen plaats waar je normale
natuurlijke vestiging zou verwachten. Is hier een
maretak-zaaier actief geweest? Zelfs is het
denkbaar dat de maretak vanaf de kwekerij met
de jonge boom is meegekomen. Te hopen is in
ieder geval dat de onderhoudsmensen rekening
houden met deze bijzondere plant. Populieren
worden namelijk zoals gebruikelijk opgesnoeid.
Het steeds maar weer wegsnoeien van de jon
ge takjes van de maretak zou voorkomen dat er
hier een mooie grote struik zou ontstaan.
Maretak en folklore
In de volksmond heet de maretak ook wel hek-
senbezem (overigens niet te verwarren met de
vergroeiingen in berkenbomen!). Sedert de
vroegste tijden is alle bijgeloof verbonden aan
de maretak. De Germaanse God van de natuur,
van de zomer en van het licht Baldur, werd, in
direct door de valse God Loki gedood met een
maretak. Maretak was de sleutel tot de onder
wereld, een middel om de duivel te verdrijven,
maar was bijvoorbeeld ook een middel tegen de
'heilige' ziekte epilepsie, e.d.
Maretak wordt tegenwoordig nogal eens rond
de kersttijd aangeboden als kerstgroen, vaak
met bijvoorbeeld besdragende takken van hulst.
In Engeland is het de gewoonte om deze plan
ten in huis op te hangen. Hieronder mag men
ongestoord zijn of haar geliefde(n) kussen. Bij
de Grieken, Romeinen, Germanen en Kelten
had maretak ook een symbolische betekenis.
Zo zouden de Keltische druïden bij de winter
zonnewende met een gouden sikkel de heilige
maretakken van de heilige eiken hebben gesne
den. Een hele opgave, aangezien maretakken
maar zelden op eiken voorkomen! Het huidige
gebruik van maretak valt in dezelfde periode
van het jaar en symboliseert nog steeds de
overwinning van het leven op de dood. De gaf
fel symboliseert de geboorte aangezien er uit
één takje steeds twee takjes groeien.
Het kleverige vruchtvlees diende vroeger voor
de bereiding van lijm die op lijmstokken werd
aangebracht om kleine (zang-)vogeltjes te van
gen. Vandaar de andere naam voor de plant,
vogellijm. Gelukkig kan de plant ook voor wat
sympathiekere doeleinden worden gebruikt, al
blijft het oppassen, want maretak is wel degelijk
een giftige plant! Als werkzame stoffen worden
genoemd: viscotoxine, arginine, choline, acetyl
choline, zetmeel, suiker en olie. Op een juiste
en zeer zorgvuldige manier toegepast kan er
een heilzame werking optreden, zoals: verster
kend, diuretisch, verlicht krampen, verlaagt de
bloeddruk en zou zelfs tumoren remmen. De
hele plant, met uitzondering van de bessen is
hiervoor bruikbaar. Het best verzameld in de
winter en gedroogd bij een temperatuur onder
de 45°C en in het donker bewaard. Overigens
willen we het gebruik van deze zeldzame plant
beslist ontraden. Daarom is het zinvol om hier
ook de gevaren te vermelden. Viscotoxine is
een stof die irriterend werkt maar niet wordt ge-
resorbeerd in het maagdarmkanaal. Als men
sen grote hoeveelheden bessen eten kunnen
maagdarmontstekingen ontstaan met braken,
bloederige buikloop en darmkrampen met of
zonder koorts. Er is één geval bekend met do
delijke afloop! Het is maar dat u het weet.
We kunnen maar beter de romantische eigen
schappen van maretak ons laten welgevallen.
De werking ervan zal in de natuur ongetwijfeld
nog veel sterker zijn dan een eenvoudig klein
takje in huis boven de deur. Daarom, deze nieu
we plant biedt ons geweldige mogelijkheden, er
zijn nu immers al drie verschillende plaatsen
waar we onze geliefde(n) mee naar toe kunnen
nemen voor een romantische ontmoeting!
Gebruikte literatuur
Becker, G., 1984. Giftige planten.
Cleene, M. de, 1983. Elseviers gids van gifti
ge planten.
Launert, E., 1982. Elseviers gids van eetbare
en geneeskrachtige planten.
Mennema, J., A.J.Quené-Boterenbrood C.
L.Plate, 1985. Atlas van de Nederlandse flo
ra, deel 2.
Molenaar, E., G. Andries K. Symons, 1999.
Jaarverslag Floristisch Onderzoek ten behoe
ve van Natuurbehoud (F.O.N.).
Neuthaler, H., 1978. Groot kruiden gezond-
heidsboek.
Rompaey, E. van L. Delvosalle, 1979. Atlas
van de Belgische en Luxemburgse flora.
Stace, C.A., R. van der Meijden I. de Kort,
2004. Interactive Flora of the British Isles.
Weeda, E. R. Westra, Ch. Westra T. We-
stra, 1985. Nederlandse oecologische flora.
Wersch, P. van, 1977. Folklore van wilde
planten in België en Nederland.
14
