ZELDZAME EN NIEUWE
LIBELLENSOORTEN IN ZEEUWS VLAANDEREN
Ondanks dat het deze zomer behoorlijk veel re
gende en het in vergelijking met vorig jaar minder
zonnig was, zijn er in Zeeuws Vlaanderen en in
de rest van Zeeland toch weer een behoorlijk
aantal leuke soorten libellen waargenomen. En
kele daarvan waren voorheen hier nog nooit ge
signaleerd. Zo nam Peter Geene eind juli bij een
plasje bij Mauritsfort, bij Hoek een Zuidelijke gla
zenmaker (Aeshna affinis) waar. Deze soort is in
Zeeuws- Vlaanderen niet eerder waargenomen.
Een andere zeldzame soort, de Zuidelijke heideli-
bel (Sympetrum meridionale) werd 23 augustus
door Marcel Wasscher (auteur van de Libellen
Veldgids KNNV), Kees Goudsmits en Harm Nies-
sen waargenomen in de buurt van Cadzand-bad.
Dit is de 3e waarneming van deze soort in Neder
land, en in ieder geval de eerste keer dat deze
libel in Zeeland gezien is.
De Zuidelijke glazenmaker en de Zuidelijke hei-
delibel rukken de laatste jaren op (de naam zegt
het al) vanuit het zuiden. Dit heeft bijna zeker te
maken met het opwarmen van het klimaat en mo
gelijk ook met het verbeteren van de algemene
kwaliteit van het milieu. De afgelopen jaren was
bijvoorbeeld de Zuidelijke heidelibel al sterk in
opmars in België. Van enkele andere soorten
zoals de Zwervende pantserjuffer Lestes bar-
barus) neemt het verspreidingsgebied al enkele
jaren sterk toe in Zeeuws Vlaanderen. Ook zijn er
recent in Zeeland een aantal waarnemingen ge
daan van de Zuidelijke keizerlibel Anax parthen-
ope) en de Koraaljufer Ceriagrion tenellum), bei
de soorten die tot voor kort vooral ten zuiden van
onze provincie waargenomen werden. Als deze
trend zich doorzet kunnen een aantal andere li-
bellensoorten binnenkort voor het eerst in Zee
land waargenomen worden, zoals de Zuidelijke
oeverlibel Orthetrum brunneum) die net ten zui
den van ons in België al redelijk algemeen wordt,
en de Kanaaljuffer Cercion lindenii).
Zwervers
Sommige libellensoorten worden af en toe in
Zeeland waargenomen omdat ze van nature een
zwerfgedrag vertonen. Zo was er in 2000 een
kleine invasie van de Venwitsnuitlibel
Door Robert-Jan Goossens en Elias de Bree
Zuidelijke glazenmaker (Aeshna affinis).
Foto E. de Bree
Leucorrhinia dubia), die op drie plekken in Zee
land gesignaleerd werd (eerste waarneming hier
voor deze soort). In 1997 en dit jaar weer op
nieuw is de Bandheidelibel Sympetrum pede-
montanum), ook een zwerver, gezien in Zeeuws-
Vlaanderen. In 1997 ging het om 3 mannetjes bij
de Zwartenhoek bij Axel, die werden ontdekt door
Lucien Calle. In 2004 werd eerst door Hans Ver-
hage een ex. Aan de Fortdijk vlakbij de Emma-
baan (Koewacht) gezien. Daarna werden door
Angelique Veeken en Hans van der Weele zelfs
10 ex. Aan Fort St. Jacob (Axel) gezien. Het wa
ren allemaal mannetjes. Deze soorten zijn leuk
om te 'scoren', maar veel conclusies over de
kwaliteit van de natuur kunnen uit deze waarne
mingen niet getrokken worden vanwege het
zwerfgedrag van deze libellen.
Kritische soorten
Er zijn echter ook soorten libellen waarvan een
waarneming wel zinnige informatie bevat over de
toestand van het gebied waar de soort gesigna
leerd wordt. Zo is er deze zomer in augustus
door ondergetekenden de Tengere pantserjuffer
Lestes virens) gezien bij de poel in het kunstbos
op Smitschorre te Axel, en tevens vlak daar in de
buurt bij de recentelijk door Stichting Land
schapsbeheer Zeeland gegraven poelen nabij het
kruispunt Kinderdijk Langeweg. Op Smitschorre
14
