zijn zelfs twee tandems gezien (parende libellen),
wat wijst op de mogelijke vestiging van een popu
latie. Deze soort komt voor bij venige poeltjes die
begroeid zijn met biezen en russen (dit zijn plan
ten, geen mensen), en stelt een hoge eis aan zijn
biotoop. Vandaar dat we kunnen stellen dat voor
al de poel in het kunstbos van redelijk hoge kwa
liteit moet zijn. Dit komt onder andere door de
ligging van het gebied. Smitschorre is een opge
spoten terrein en ligt enkele meters hoger dan
het omliggende land, zodat het grondwater
(meestal vol met voedingsstoffen) de poel niet
kan bereiken. Deze blijft daardoor voedselarm,
wat positief is voor de waterkwaliteit en de vesti
ging van een populatie van de Tengere pantser
juffer mogelijk maakt.
Een opmerkelijk gegeven is dat, met uitzondering
van de poel bij Cadzand Bad en de Kinderdijk te
Axel, alle hierboven genoemde terreinen in be
heer zijn bij Staatsbosbeheer.
Trends
Ons idee is dat in het algemeen gesteld kan wor
den dat in de afgelopen jaren de aantallen libel
len in Zeeuws-Vlaanderen toegenomen zijn. Wat
zeker is, is dat de soortenrijkdom zich recentelijk
aan het uitbreiden is. Voor een deel zal dit te ma
ken hebben met het feit dat er tegenwoordig
meer waarnemers het veld in gaan dan bijvoor
beeld 10 jaar geleden het geval was. Slechts een
enkel aantal soorten (en gebieden) laten dit jaar
een dalende trend zien. Zo zijn in Zeeuws Vlaan
deren de Plasrombout (Gomphus pulchellus) en
de Smaragdlibel Cordulia aenea) nauwelijks
waargenomen waar deze in de voorgaande jaren
algemener waren. Dit kan onder andere liggen
aan het feit dat de natuurkwaliteit van de Krieke-
putten bij Clinge (waar deze soorten juist veel
voorkwamen) afgenomen lijkt te zijn, wellicht
doordat het water voedselrijker is geworden. Dit
gebied zal daarom dan ook door Staatsbosbe
heer binnenkort uitgebaggerd worden. Een ande
re soort die een negatieve trend laat zien is de
Variabele waterjuffer Coenagrion pulchellum),
die door ons in heel Zeeuws-Vlaanderen dit jaar
nauwelijks waargenomen is. De aantallen van
deze soort fluctueren echter per jaar, dus hier
kan moeilijk een conclusie aan verbonden wor
den.
Er zijn echter ook gebieden die een positieve
trend laten zien qua aantallen en soorten libellen.
De al genoemde recent aangelegde putten bij de
Kinderdijk te Axel bijvoorbeeld, waar dit jaar door
Tengere pantserjuffer (Lestes virens)
Foto: E. de Bree
ondergetekenden maar liefst 20 soorten libellen
waargenomen zijn. Dit is een extreem hoog aan
tal soorten voor één biotoop in Zeeland. Zo zijn
er nog een aantal gebiedjes in de streek rond
Axel waar het erg goed lijkt te gaan met de libel
len. Andere leuke soorten die een groter ver
spreidingsgebied laten zien in Zeeuws Vlaande
ren zijn onder andere de Vuurlibel Crocothemis
erythraea) en de Watersnuffel (Enallagma cyathi-
gerum).
Libellen Atlas Zeeland
Al deze waarnemingen worden gebundeld in een
libellen atlas van Zeeland, die in 2006 klaar moet
zijn (uitgegeven door de Vlinder- en Libellenwerk-
groep Zeeland, Stichting Het Zeeuwse Land
schap). Hiervoor worden dit jaar en ook volgend
jaar extra waarnemers het veld in gestuurd om
de zogenaamde 'witte hokken' te inventariseren.
Dit zijn kilometerhokken waar nog geen of slechts
weinig waarnemingen verricht zijn in de afgelo
pen jaren. Hierdoor wordt gehoopt een beter
overzicht te krijgen van de verspreiding van de
verschillende libellensoorten en aantallen in Zee
land. Er is nog steeds behoefte aan mensen die
komend seizoen zg. witte hokken willen inventari
seren. Hiervoor opgeven kan bij Lucien Calle
(0115-617416). Wie dat wil doen, kan digitaal
een overzicht van de nog niet geïnventariseerde
hokken krijgen.
15
