geulpolders van West-Zeeuws-Vlaanderen, de
Braakmanzone en de zone van de overgang van
klei- naar zandlandschap. In alle delen liggen
eigendommen maar het zwaartepunt ligt in de
Linie van Communicatie tussen Hulst en Sas van
Gent, gevolgd door delen van de Passageullinie.
Een aantal verdedigingswerken in het Zeeuws-
Vlaamse landschap is nog duidelijk zichtbaar,
zoals wallen, grachten en poorten. Maar het me
rendeel is overwoekerd door onkruid en braam
struiken of zijn pas herkenbaar geworden na ar
cheologisch onderzoek. Het deel van de Staat-
Spaanse linies dat Staatsbosbeheer in beheer
heeft en waar herstel en inrichting nodig is past
binnen de provinciale visie. Staatsbosbeheer
heeft als kerntaak het beheer van landschap met
oog voor ecologische natuurwaarden, recreatie
en productie van duurzame grondstoffen. Als
terreinbeheerder is Staatsbosbeheer een actieve
deelnemer aan gebiedsgerichte ontwikkeling en
planvorming in het landelijk gebied. Waar moge
lijk is stelt Staatsbosbeheer zijn terreinen open
om gebieden beleefbaar te maken. Vanuit die
optiek neemt Staatsbosbeheer deel aan het op
waarderen van de Staats-Spaanse Linies.
Accent op ecologische esthetische waar
den
De recreatieve ontsluiting en beleving van de
Staat-Spaanse Linies zai dus worden verbeterd.
De aanpak van Staatsbosbeheer - volgens de
erfgoedstrategie - let op de cultuurhistorische
waarden met het accent op ecologie en esthe
tiek. Het toekomstig beheer dient daarbij goed
uitvoerbaar te zijn binnen de normkosten. Arche
ologische waarden zullen zoveel mogelijk worden
behouden en de aanpak zal historisch verant
woord blijven. Er wordt gestreefd naar een geza
menlijke afstemming tussen de wensen van Pro
vincie, Staatsbosbeheer en andere belangheb
benden.
Bij de planvorming rondom de forten en de Linie-
dijk - nabij Axel - worden ideeën en wensen van
uit de bevolking meegenomen in de besprekin
gen van Staatsbosbeheer en de Provincie. Daar
om is al in een vroeg stadium, in april 2004, een
algemene informatieavond gehouden m.b.t. het
herkenbaarder en beieefbaarder maken van de
forten. Ook Het Platform verdedigingswerken,
Heemkundige kringen, ZLTO, natuurbescher
mingsverenigingen, gemeenten, Waterschap en
de Belgische provincies Oost- en West-
Vlaanderen nemen deel aan planvormende be
sprekingen.
Stand van zaken
Inmiddels hebben twee studenten landschapsar
chitectuur, liva Noorda en Esther de Graaf, een
landschapsontwerp gemaakt voor het deel van
de Staats-Spaanse Linies tussen Hulst en Sas
van Gent en gepresenteerd tijdens hun afstu
deerstage bij de Provincie Zeeland. Er wordt dus
druk nagedacht over de invulling van de plannen
om de forten en liniedijken herkenbaarder en
beieefbaarder te maken. De werkgroep Staats-
Spaanse Linies bij Staatsbosbeheer heeft zijn
handen voorlopig nog vol aan de voorbereiding.
Inmiddels zijn randvoorwaarden/uitgangspunten
geformuleerd voor een verder "herstel" die ge
bruikt moeten worden bij een onderzoek bij de
forten naar keuzemogelijkheden mbt tot een be
stekuitvoering. Zodra meer bekend wordt over de
aanpak bij de forten en de liniedijken worden alle
geïnteresseerden ingelicht.
Meer informatie over de forten en linies kunt u
lezen in het rapport van de landschapsarchitec
ten H+N+S: Staats-Spaanse Linies, Valorisering
van het Frontier Land Zeeuws-Vlaanderen, het
boek Verste rekt Zeeland en de Atlas van histori
sche vestingwerken in Nederland, Zeeland van
de Stichting Menno van Coehoorn en/of zie cul
tuurhistorie op de site www.staatsbosbeheer.nl
en zie ook www, staa tssoaanselinies. nl
Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opne
men met: Angélique van der Veeken,
via tel.: 06-22452786
15
