MEDEWERKING GEVRAAGD
VOOR HUISZWALUWINVENTARISATIE
Alex Wieland
In Zeeuws-Vlaanderen broeden 4 soorten zwalu
wen. De Boerenzwaluw broedt vooral In schuren
en stallen, de Oeverzwaluw graaft zijn nestholte
in zandige steile oevers, de Gierzwaluw nestelt in
kieren van (oude) gebouwen en de Huiszwaluw
maakt zijn nest onder overstekken van daken.
Met de meeste zwaluwen gaat het niet zo goed.
De Huiszwaluw is de laatste decennia sterk ach
teruitgegaan in Nederland. In de meeste gebie
den zijn de aantallen in tien jaar tijd meer dan
gehalveerd. De soort is daarom op de Rode Lijst
van bedreigde vogels geplaatst. Deze afname is
het gevolg van meerdere factoren. De vogels
kunnen in de omgeving van de nesten minder
voedsel (insecten) vinden waardoor ze minder
jongen groot kunnen brengen. Oevers van water
lopen worden afgewerkt met oeverbeschoeiing,
plassen en modderpoelen moeten wijken, want
deze zijn geen fraai gezicht. De zwaluwen kun
nen dan minder makkelijk aan modder komen om
hun nesten te bouwen en insecten die hier zijn te
vinden zijn verdwenen. Ook het aantal geschikte
nestlocaties is afgenomen. Bij nieuwbouwhuizen
worden materialen gebruikt waar de zwaluwen
geen nest tegen kunnen maken en er zijn nog
steeds mensen die de zwaluwnesten verwijderen
(bij overlast van mest kan er ook een plankje
onder het nest aangebracht worden!). In de jaren
tachtig en negentig zijn in Zeeuws-Vlaanderen
diverse steden, dorpen en polders onderzocht op
broedende Huiszwaluwen. Toen is
gebleken dat onze regio één van
de belangrijkste bolwerken voor
deze soort in Nederland is. Sinds
dien zijn de meeste dorpen en
steden nog maar incidenteel on
derzocht. Gebleken is dat over het
algemeen de soort ook bij ons
sterk is afgenomen. In Hulst bij
voorbeeld van 77 nesten in 1988
tot 11 nesten in 2004, in Sluiskil
lijkt de soort inmiddels te zijn uit
gestorven. In Hoek lijkt er sprake
van een min of meer stabiele po
pulatie die jaarlijks rond de 100
nesten zit. Het behoort al jaren tot
de zwaluwrijkste dorpen van Ne
derland. De aanwezigheid van de Hoekse kreek
levert hieraan een belangrijke bijdrage, want hier is
veel voedsel te vinden boven het water en het riet.
Het vermoeden is daarom dat in andere dorpen en
steden de afname van voedsel een belangrijke
factor is voor de achteruitgang. Lamswaarde is het
best onderzochte dorp in onze regio. Jaarlijks telt J.
de Bakker alle nesten, ook hier is een sterke afna
me. De resultaten zijn te zien in onderstaande gra
fiek. Van andere steden, dorpen en polders is min
der bekend.
We zouden in de zomer van 2005 graag een uitge
breide inventarisatie doen om te onderzoeken hoe
veel Huiszwaluwen er momenteel in onze regio
broeden. De periode vanaf eind juni tot eind augus
tus is hiervoor geschikt. Het is een kwestie van
lopen of fietsen door stad, dorp of polder en bij alle
geschikte locaties kijken of er Huiszwaluwen zitten.
Per adres wordt het aantal nesten opgeschreven.
Deze inventarisatie is zeer geschikt om mensen
met minder vogelkennis, kennis te laten maken met
vogelonderzoek. Het tellen van een (deel van een)
stad, dorp of een stukje polder kan op 1 avond ge
beuren en levert veel waardevolle informatie op.
Heeft u zin om ook mee te helpen met tellen of
coördineren van het onderzoek, meldt u dan aan
via vogelwerkgroep@steltkluut.nl
Huiszwaluwnesten in Lamswaarde
3
c
13
