Slakkeninventarisatie Braakman
Door Harry Raad
Slakkenwerkgroep KNNV Afd. Bevelander,1, rapport nr. 32, d.d. 20-7-2005
Op 16 juli 2005 bezocht de Slakkenwerkgroep KNNV-Afd. Bevelanden de Braakman, een
natuurgebied van Staatsbosbeheer ten westen van Terneuzen (kmhok 40-372). Aanwezig waren:
Lucien Calle, Sandra Dobbelaar (excursieleidster), Marco Faasse, Harry Raad en Ine van de Ven.
De slakkenoogst zou die dag wat getemperd zijn door het zomerse weer, maar er waren nog
genoeg slakken die hun voelsprieten boven het maaiveld uitstaken.
Inleiding
De Braakman is een voormalige zeearm die in
1952 werd afgesloten om de zeewerende
dijklengte terug te brengen van 28 km naar
2,7 km. Het gelijknamige natuurgebied is
slechts een klein deel van die afgedamde
zeearm, gelegen in het noordwesten langs de
Westgeul. Dat is wel een gedeelte dat voor de
landbouw minder interessant was door het
voorkomen van kalkrijk zand, dat soms
hooguit bedekt was met een te dunne
kleilaag. De oppervlakte was 183 ha, maar
inmiddels is uitbreiding gaande, vallend
binnen de beleidstaak 'bestaande natuur, met
aankooptitel' en 'nieuwe natuur'. Wat
begrijpelijker is de beschrijving van het
bestaande natuurgebied in een oud
'Handboek Natuurmonumenten', waaruit we
ook kunnen halen wat het slakkenmilieu hier
inhoudt:
"Grotendeels ingedijkt krekengebied,
gedeeltelijk bebost. In botanisch opzicht is de
Westgeul zeer interessant, met vochtige tot
droge duinvegetaties en een contactzone
zout-zoet, met soorten als zeebies, ronde rus,
parnassia, moeraswespenorchis en
duizendguldenkruid."
Natuurlijk is over die vegetatie nog veel meer
te zeggen, maar voor enig floristisch detail
verwijs ik liever naar het verslag van de
Floron-excursie 2002 (Van den Berg c.s.,
2003). We lezen daar verder in dat de
Braakmankreek en de Westgeul brak zijn. Dat
is nu echter wel kunstmatig geregeld met het
inpompen van Westerscheldewater, omdat de
zoute kwel aanmerkelijk afnam door de
inpoldering in 1976 van de resterende
Braakmanschorren, te weten De
Mosselbanken.
Over het bizarre industriegebied in de
omgeving zal ik het verder niet hebben, omdat
het voor de slakken weinig relevant is. Het
laat zich vertellen dat daar een belangrijke
werkgever voor Zeeland is gevestigd.
Uitgaande van een gebied met kalkrijk zand,
bos en open terrein, alsmede een gradient
brak-zoet, kunnen we stellen dat hier toch
zeker een slakje te vinden moet zijn.
Het Veld
Bij de parkeerplaats in het noorden van het
terrein verzamelden de slakkenrapers, die
daar een inleiding over het natuurterrein
kregen van Lucien. We kregen een beeld van
de historische ontwikkeling,
waterproblematiek, natuurwaarden en de
nieuwe inrichtingsplannen. De hectiek van het
moderne natuurbeheer werd ons duidelijk
gemaakt aan de hand van kapplannen in het
bestaande bos en de aanleg van nieuw bos
elders. Daarna gingen we een wonderlijke
tocht naar de eerste locatie maken. Dat zat
hem in het legioen dazen, die domein hadden
in het te doorkruisen bos. Sandra
waarschuwde voor blote benen, maar met
een lange broek in Kruiningen deed
ondergetekende niet veel met dit advies.
Lopend over het bospad zwelde het gezoem
aan. De beesten hadden het vooral op onze
hoofden voorzien, kalende kruinen waren het
geliefde doelwit. De meegenomen visnetjes
brachten uitkomst bij de 'voorgangers'. Het
leek wel een asbest-equipe. Voor de volgers
hadden de beesten gelukkig minder interesse.
Bij een open terrein aan de Westkreek was de
aanval voorbij en konden we ons in de
slakken verdiepen. Het was een prachtige
duinvalleivegetatie met ontzettend veel
orchideeën. Gewroet naar slakjes in de toch
wat dichte zode leverde opvallend weinig op.
6
