^sd
Knopper of vruchtgal
Door: George Sponselee
w
De opmerking dat de natuur vol verrassingen
zit, is natuurlijk een cliché van de eerste orde.
Desalniettemin is die vaststelling juist. Welis
waar zelf geboortig uit het Zeeuws-Vlaamse
polderland, waar eiken niet of nauwelijks voor
komen, is de eik ons niet onbekend. Op
school op het Brabantse zand. Tijdens de
studie vele maanden werkzaam geweest op
het Planken Walmbuis en de Hoge Veluwe en
naderhand met of zonder De Steltkluut nogal
wat rondgestruind in de bossen aan de
Zeeuws-Vlaamse grenskanten.
Eikengallen zijn ons dan ook niet onbekend.
Zoals galappels, aardappelgallen, ananasgal-
len of eikenroosjes en galnoten om er enkele
te noemen. Tot er onlangs een bijkwam die
we nog nooit eerder gezien hadden.
Een deel van onze tuin plegen we het wild-
hoekje te noemen en daar heeft het ook alles
van weg. De natuur mag daar zijn gang gaan.
Er staan onder meer drie eiken in, afgezien
van de opslag van minder dan een meter
hoog. Twee zomereiken van zo'n 35 jaar oud
en een jonger exemplaar dat rond de vijf me
ter hoog is en dat we eigenlijk als een jonge
Moseik hebben meegekregen. Vooral deze
laatste zit dit jaar onder de gallen: veel Ana-
nasgal, nier- (tenminste daar bekijken wij ze
toch voor) en linzegalletjes. Alle benamingen
zijn ontleend aan de Geïllustreerde Flora van
Nederland van Heimans, Heinsius en Thijsse.
Geen ervan was ons onbekend. Onlangs ech
ter vonden we iets geheel nieuws: een bijna
helemaal ingekapselde (kleine) eikel met ge
ribde, keiharde kraterachtige structuren eraan
en erop. De hiervoor genoemde flora noemt
die Knopper, veroorzaakt door de galwesp
Cynips quercus-calicis. Het boek Plantegallen
van Beiderbeck en Koevoet, een deeltje uit
Thiemes Praktische Bibliotheek, noemt ze
vruchtgallen, veroorzaakt door de Eiken-
vruchtgalwesp, Andricus quercuscalicis.
Enkele dagen nadat wij onze vondst gedaan
hadden, bracht de heer G. van Eeden, even
eens te Hulst, ook enkele in zijn tuin gevon
den eikels met deze aberraties.
Figuur 1de afbeelding van deze gal in Bei
derbeck en Koevoet.
Figuur 2: de afbeelding in Heimans, Heinsius
en Thijsse.
Figuur 3: foto van de gallen die we in onze
tuin vonden.
Foto: George Sponselee
11