1
Broedvogels van de Margaretha
Door: Bram Vroegindeweij, Bert van Broekhoven en Cor Sol.
Napoleon
Het Natuurgebied Margarethapolder is nog
zeer jong. Het is pas ingericht in 2006. Alvo
rens meer over het gebied te vertellen, eerst
een globaal stukje geschiedenis. De Marga
rethapolder is bedijkt in 1742, daarbij zijn di
verse kreken ingedamd. Na deze inpoldering
is de polder nog meerdere malen onder water
komen te staan. De Franse bezetters hadden
hier in 1807 nog een geschutsbatterij om con
trole te hebben over "de Honte"
(Westerschelde). Napoleon had hier ook een
marinehaven gepland, maar dat is er nooit
van gekomen. De drinkwaterputten die men
daar toen heeft aangelegd zijn nog steeds,
ook in het huidige natuurgebied, aanwezig.
De laatste inundatie van de polder vond
plaats tijdens de stormvloed in januari 1808
en was eigenlijk een gevolg van een menselij
ke fout doordat een sluisje in een scheidings-
dijk open was blijven staan. Rond 1970, bij de
grootschalige dijkverzwaring en ruilverkave
ling is de inlaagdijk grotendeels afgegraven
en werden delen van de Margarethapolder
opgehoogd, waarbij sommige kreken werden
uitgebaggerd en anderen werden gedempt.
(Bron van het bovenstaande is de Provincie
Zeeland, waarvoor dank).
Compensatie
In het kader van het Natuurcompensatiepro
gramma Westerschelde is in deze polder 80
ha aangewezen als natuurontwikkelingsge
bied. In de loop van 2006 zijn de werkzaam
heden, zoals afgraven bovenlaag, verwijderen
van bomen, uitgraven en vergroten van kre
ken, volledig afgerond en is het beheer van
het gebied overgedragen aan Staatsbosbe
heer. Het gebied bestaat uit grote en kleine
(brak)waterpartijen, riet, enkele (kleine) wilgen
en diverse grazige vegetaties.
De Margarethapolder grenst aan de Wester-
scheldedijk en wordt daarom door veel vogels
gebruikt als hoogwatervluchtplaats. Bovenop
de dijk bij het gebied staat een vogeltrektei-
post waar vandaan u het gebied prachtig kunt
overzien. Iets verderop aan de scheldekant
van de dijk is door de inzet van de Heemkun
dige kring een kanon geplaatst als herinnering
aan de geschutsbatterij van 1807. Dankzij de
medewerking van de gemeente Terneuzen en
het Waterschap kon het plaatsen van het ka
non en de vogeltrektelpost op vrij korte tijd
worden gerealiseerd.
Broedvogels
Buiten het broedseizoen worden door staats
bosbeheer in het gebied excursies gehouden.
De Margarethapolder was o.a. een onderdeel
van het vogeltelgebied van enkele leden van
de vogelwerkgroep van de Steltkluut en was
zodoende al vanaf het begin van het omvor
men van de landbouwpolder tot natuurgebied
een bijzonder interessant object dat met be
langstelling werd gevolgd. De verwachtingen
waren hoog gespannen. Toen het gebied was
overgedragen aan Staatsbosbeheer en hier
en daar nog wat aanpassingen moesten wor
den uitgevoerd, werden wij er door SBB bij
betrokken om te controleren of de geplande
aanpassingen op dat moment ook daadwer
kelijk konden worden uitgevoerd. Veel vogels
hadden namelijk het gebied al veroverd. Dat
zo'n nieuw natuurgebied eigenlijk regelmatig
geïnventariseerd moet worden om te zien hoe
het zich zou ontwikkelen, daar was iedereen
het wel over eens. Wat is echter de beste
methode om zo'n nieuw gebied te volgen? Al
snel kwamen we tot de conclusie dat als je
eveneens de ontwikkeling van de vogelstand
op de voet wilde volgen, de beste methode is
om jaarlijks een BMP (Broedvogel Monitoring
Project) uit te voeren. Het duurde dan ook niet
lang alvorens hiervoor plannen werden ge
maakt en afspraken over wie er aan zouden
meewerken.
Rode lijst
Deze BMP hebben we uitgevoerd volgens de
