V
mei...
C\
Klimaatveranderingen: Het broeikaseffect
Is de lente net begonnen is kun je dat aan
de vogels merken. Veel vogels zingen en
zoeken een partner om samen een nestje te
bouwen. Want in mei leggen alle vogels een
ei. Of toch niet?
Eigenlijk hebben veel vogels in mei al lang
een ei gelegd. Kijk maar eens om je heen
buiten.
Vaak zijn er zelfs al jonge vogels te horen en
te zien. Dus niet alleen in mei worden er eitjes
gelegd.
Elke vogel kiest een eigen plekje om een
nest te bouwen. Een merel doet dat op een
andere plek dan een kraai. En ieder doet dat
op een heel eigen manier. Nesten zijn er in de
vorm van een kommetje, buideltje, bolletje,
ze kunnen hangen of zelfs drijven.
Hoe stevig en ingewikkeld een nest is, hangt
m
ervan af of de jongen nog in het nest moeten
blijven na het uitkomen van het nest of niet.
Kieviten of strandplevieren maken een kuiltje
in de grond. Eenden maken ook een kuil in
de grond, maar ze bekleden dat met stengels
en bladeren. De kuikens verlaten meteen na
de geboorte het nest. Ouder vogels maken
er niet al te veel werk van.
De meeste vogels zijn vaak dagen inde weer
met het bouwen. Ze gebruiken daarbij ver
schillende materialen. Takjes, stengels, gras
of hooi, modder, speeksel, schelpjes, zand,
veertjes, touw of zelfs plastic. Er wordt gehakt,
geweven, gestapeld en gelijmd.
Het nest van de merel heb je vast wel al eens
gezien. Met dunne takjes en grasstengels is het
tot een stevig kommetje in elkaar gevlochten.
Het nest van de lijster is bijna hetzelfde, maar
de binnenkant wordt bekleed met modder
en mos, zodat het helemaal glad is. Mussen
vlechten ook hun nest in elkaar. Het zijn vaak
kleine schaaltjes van droge grassprieten, zo
groot als een bierviltje. Je vindt ze in de heg
of in de klimop. Duiven lijken niet al te veel
moeite te doen. Die verzamelen takjes en
stapelen die op elkaar. Op een dikke tak of
splitsing van takken leggen ze de takjes neer.
Ze zijn er vaak een hele tijd mee bezig. Toch
is het nest niet meer dan een plat schaaltje.
Niet echt stevig. Het gebeurt dan ook vaak
dat jonge duiven er tijdens een storm uit
vallen. Soms zelfs met nest en al.
Kunstig zijn de nesten van de buidelmees.
Aan het eind van een dunne hangende tak
maakt hij een buidelvormig nest. Sprieten
en stengels worden in elkaar geweven. Het
buideltje wordt donzig gemaakt doordat
er pluis van bloeiende wilgen en lisdodden
tussen wordt gestopt. Het zakje krijgt een
tunnelvormige kleine opening als ingang.
Vaak hangen deze nesten boven het water
of moeras. Ze moeten dus stevig gemaakt zijn.
En er zijn ook nog vogels die helemaal geen
nest bouwen. De koekoek bijvoorbeeld. Die
legt zijn ei gewoon bij een andere vogel in het
nest. Ook de ransuil doet niet al te moeilijk.
Die gebruikt een oud nest van eksters en
kraaien.
Op de volgende pagina zie je foto's van ver
schillende nesten. Weet jij welke vogel bij
welk nest hoort?
Kies uit: Grote bonte specht, heggenmus,
ekster, pimpelmees, merel, zanglijster, huis
zwaluw, huismus, wilde eend en winterko
ning.
Als je alle nestjes denkt te weten, draai dan
de pagina op zijn kop en dan kan je de namen
bij de foto's lezen.
Sandra Dobbelaar
Vul 2 glazen voor
de^Bzen slakom
de glazen. Laat he
Weet jij wat het broeikaseffect is? Het is een
natuurlijk verschijnsel dat nodig is voor het
leven. Op deze manier kan de zonnewarmte
vastgehouden worden. Zonder het broei
kaseffect zou het op aarde maar -18 graden
Celsius zijn! Het effect komt door gassen zoals
kooldioxide (C02) die de zonne-energie
vasthouden in de dampkring. Als de hoe
veelheid van de gassen te veel toeneemt
door met name menselijke activiteiten
(gebruik van auto's, uitstoot van fabrieken,
enzovoort), houden de gassen meer zonne-
energie vast. En dat is minder goed, want
dat kan leiden tot klimaatveranderingen.
Je hebt nodig:
2 glazen, 1 slakom die groot genoeg is om
over een glas te zetten (op z'n kop), een
thermometer, water, één spot of zonlicht.
voor driekwart met water. Zet
op z'n kop over één van
het licht van het lampje over
de beiden glazen schijnen of zet ze in de
volle zon. Wacht ten minste 1 uur. Meet met
de thermometer de temperatuur van het
water in beide glazen. Wat merkje?
De temperatuur van het water onder de
slakom is veel hoger. In de proef heeft de
slakom dezelfde rol als het broeikasgas dat
de warmte van de zon in onze dampkring of
buitenlucht vasthoudt!
Anja van der Giessen
puaa ap/iM
1 paads ajuoq ajoaB
snutuaBBaq
Jtaisya
JdJSfllBUDZ
BuiuoyjajuiM
