Afschètd van een monumentale boom
Uitnodiging Euro Birdwatch 2012
Exoten: De Madarijneend werd op 2 plaatsen
gezien. Op 3-4 (2) bij BZ (HC) en op 12-5 (1)
in Hulst (HB).
Hieronder volgen de namen van de mensen,
van wie ik gegevens heb verwerkt in boven
staande. De afkortingen zijn in de tekst verwerkt.
Bert van Broekhoven
Kent u de Belgica iep? Nee? O, dat is dan
jammer. Het is namelijk een fantastische
monumentale boom met een stukje streek
eigen geschiedenis. De boom wordt ruim
30m meter hoog en heeft een typerende
brede afgeronde kroonvorm. Deze soort
werd vaak op dijken en langs wegen aan
geplant en vormde, tezamen met de talrijke
populieren hét groene gezicht van Zeeland.
Vele generaties lang hebben deze"Belgica's"
(officieel Ulmus Hollandica Belgica) zo het
landschappelijke beeld in Zeeland bepaald.
Door hun indrukwekkende afmetingen en
talrijke voorkomen domineerden ze de hele
omgeving. Het verhaal kent helaas een jam
merlijk einde.
Teloorgang
Het geschiedenis is bekend. Verschillende
golven van de iepziekte hadden een ver
nietigend effect op de iepen. Het is zeker
niet zo dat de iep als soort zal verdwijnen
uit Zeeland. Er worden immers steeds weer
jonge en meer resistente bomen aange
plant. Maar de monumentale iepen ver
dwenen in rap tempo. OpTholen en Schou-
wen-Duiveland is praktisch alles weg. Op de
Bevelanden rest ons nog een handvol langs
de Postweg bij Lewedorp. In West Zeeuws-
Vlaanderen zijn er nog een twintigtal langs
de weg Aardenburg-Draaiburg. In Oost
Zeeuws-Vlaanderen is inmiddels geen en
kele monumentale gladde iep (de inheem
se natuurlijke vorm) meer over, en van de
eveneens monumentale Belgica's rest nog
een schamele 18 exemplaar op de Boude-
loodijk bij Lamswaarde.
Winterbeeld van Belgica's langs de Postweg
bij Lewedorp
Gevolgen
Het verlies gaat te koste van een stukje land
schappelijk beleving. De hoog opgesnoeide
bomen die uitstekend tegen windbelasting
opgewassen zijn, bleken uitstekend bruik
baar om direct langs wegen aan te planten.
De sterke kronen lieten immers bijna nooit
hout vallen. Bij populieren is dat heel an
ders. Die moesten daardoor veel frequenter
worden gekapt. Die Belgicas bereikten veel
hogere leeftijden. Bovendien, hebben de
meeste populieren als weg of dijkboom een
bescheiden smalle kroon, in vergelijking
met de ruim uitdijende formidabele iepen.
De laatste Belgica's op de Boudeloodijk. Waar
de populieren een smalle vorm hebben de ie
pen brede kronen.
Ook in ecologische zin heeft het verval ge
volgen. Op iepen leven veel insecten en
epifyten. Iepen hebben daarmee een be
langrijke functie voor de biodiversiteit. De
gigantische stammen en dikke takken vor
men een biotoop voor talrijke knagende
insecten en andere ongewervelden. Mooi
ontwikkelde epifytische korstmosbegroei
ing bestaande uit grotere struikvormige
soorten als eikenmos, gewoon- en trompet
takmos vindt je vooral op de oudere iepen.
In Nederland zijn een aantal zeer zeldzame
epifytengezelschappen (mossen en korst
mossen) geheel beperkt tot iepenstammen.
Met het verdwijnen van de iep worden ook
deze soorten in hun bestaan bedreigd.
Rijk begroeide iepenstam, met oa olijf- ge
woon en gebogen schildmos, fijn- en kapjes-
vingermos, groot dooiermos en dun scha-
duwmos, Boudeloodijk 2012.
Nieuwe rassen
Er wordt tegenwoordig hard gewerkt aan het
selecteren van nieuwe resistente rassen. Dat
moet zeker voortgezet worden, want met alle
nieuwe boomziekten die er de laatste tijd bij
gekomen zijn, is het goed het aan te planten
sortiment breed te houden. Toch heeft tot
dusver geen enkele van al die nieuwe rassen,
de allure die de Belgica had. Het voelt als een
gemis. Aan de Boudeloodijk staan er nog
steeds een paar. Maar ook daar is de teloor
gang niet meer te stuiten. Ook dit jaar is daar
minimaal 1 exemplaar ziek. Te hopen valt dat
het restant het nog een poos vol houdt,
zodat we nog in levende toestand kunnen
zien hoe veel dijken er vroeger uit zagen.
Lucien Calle
Op zaterdag 6 oktober wordt de traditi
onele Euro Birdwatch gehouden. In heel
Nederland maar ook daarbuiten worden
dan gelijktijdig vogels geteld. Ook de Vo
gelwerkgroep van de Steltkluut doet weer
mee. ledereen, jong en oud, is van harte
welkom. Kennis van vogels is niet nood
zakelijk. Op elke post zullen 1 of meerdere
ervaren vogelaars aanwezig zijn. We tellen
van 7.30 tot minimaal 10.00 uur. Mocht het
een goede teldag zijn dan gaan we nog wat
langer door. Als u komt, is het verstandig
wat eten en drinken mee te nemen, evenals
een kijker en warme kleding. Op de dijk kan
het frisjes zijn.
We tellen op 3 locaties.
1. Kijkhut Land van Saeftinghe
Contactpersoon Walter van Kerkhoven
email: walter.vankerkhoven@telenet.be
2. 't Hellegat (bij gemaal Kampen)
Contactpersoon Huub Bun
email: huubbun@kpnplanet.nl
3. Telpost Margarethapolder
(tussen Terneuzen en Griete)
Contactpersoon Bert van Broekhoven
email: bertusb@zeelandnet.nl
Wilt u meer informatie dan kunt u een van
de contactpersonen benaderen voor meer
inlichtingen.
De tellingen kunt u raadplegen via www.
trektellen.nl of http://telpostmargaretha-
polder.jouwweb.nl
TJ1
Pt
L Aandeweg (LA), C. Beeke (CB), P. Beeke (PB), L. Be-
kaert (LB), G. Boelens (GB), C. Bogaard (CBo), C. Bo
gaard (CaB), J. Boot (JB), A. Borhem (AB), R. Bouwens
(RB), B. v. Broekhoven (BvB), Bun (HB), M. v. Bunderen
(MvB), P. Ca lie (PC), M. Capello (MC), H. Castelijns (HC),
M. Castelijns (MCa), M. Crapoen (MCr), P. Dhaluin (PD),
P. Doorn, (PDo), M. Doornd (MDo), G. v. Duin (GvD), D.
Eykemans (DE), M. Eijkman (ME), M. Goedbloed (MG),
K. d. Groot (KdG), H. Hiel (HH), G. Jager (GJ), R. Joos
(RJ),W. v. Kerkhoven (WvK), M. Kiefer (MDoi), M. Kloot-
wijk(MK),M. Knipping (MK),J Kolijn (JK), K. Kuiper(KK),
G. Kustjens (GK), S. Lilipaly (SL),T. Luiten (TL), P. Maas
(PM), P. Meininger (PMe), H. Molenaar (HM), E. Neve
(EN), H. Nijskens (HN), L. Persijn (LP),Y. Pieters (YP), E.
Reinstra (ER), H. Reijnhoudt (HR), RRemijnse (RR), K.
v. Rij (KvR), J. Simons (JS), A. d. Smet (AdS), W. d. Smet
(WdS), C. Sol (CS), M. Sponselee (MS), A. Strootman
(AS), (A. v. Velzen (FvV), R. Verhoosel (RV), B. Vroegin-
deweij (BV), R. vd. Weijde (RvdW), A. vd. Wiel (AvdW),
A. Wieland (AW), P. vd. Wielen (PvdW)
The BirdLïfe Flyways Campaign
