bestrijdingsmiddelen zou je in deze uitge
strekte buitendijkse terreinen toch niet snel
denken. Maar wat dan wel?
Bijensterfte, oorzaken
Neergaande trends van wilde soorten zijn
er al ongeveer een eeuw, de sterk verhoogde
sterfte onder honingbijen is iets van de
laatste 10 jaar. Er wordt internationaal veel
onderzoek gedaan en de resultaten wijzen
op een samenspel van elkaar versterkende
factoren We citeren hier (verkort) Jeroen
van der Sluijs (2011):
de achteruitgang van de natuurkwaliteit
door een terugloop in de biodiversiteit van
het plantenrijk waardoor er te weinig wilde
bloemen voorde bijen zijn en het verdwijnen
van leefgebied en nestgelegenheid voor
wilde bijensoorten
schaalvergroting in landbouw en landschap
met als gevolg een te eenzijdig stuifmeel
aanbod, niet goed verdeeld over het jaar
(voor de honingbij:) de opmars van de
varroamijt en de daarmee gepaard gaande
opmars van bijenziekten die door de mijt
worden overgedragen
de grootschalige introductie van voor bijen
ongekend giftige insecticiden, met name
de zogenaamde neonicotinen en fipronil
Aanbevelingen
Omdat de oorzaken voor de problemen divers
zijn, dienen deze gelijktijdig en in samenhang
te worden aangepakt:
Meer ruimte voor wilde bloemen, bijvrien-
delijk groenbeheer, beter maaibeleid van
bermen, akkerrand beheer en versterking
van de Ecologische Hoofdstructuur
Meer nestgelegenheid voor wilde bijen;
meer variatie (in ruimte en tijd) in gewassen
in de landbouw, minder monocultuur
Een moratorium op het gebruik van strek
giftige bestrijdingsmiddelen alsimidacloprid,
thiamethoxam, clothianidine en fipronil,
often minste het sterk terugdringen ervan
Strenger toelatingsbeleid nieuwe gewas
beschermingsmiddelen
Verbeteren imkerpraktijk. Er zou weer een
echte imkeropleiding moeten komen
Instellen pesticide vrije landbouwzones waar
met uitsterven bedreigde wilde bestuivers
kunnen overleven
Actie?
Nu het zicht op de oorzaken van deze toch
oom voor voedselproductie zeer nadelige
ontwikkeling steeds duidelijker wordt, zou
je denken dat de roep om aanpak van de
problemen ook sterker wordt. Dat valt toef
wat tegen. De nadruk ligt ook in dit Jaar van
de Bij op de makkelijkere en sympathiekere
aspecten: bijenmarkten, demonstraties honig
slingeren, nationale bijen teldag ed. En o ja,
we gaan de bijen ook praktisch helpen door
de uitzaai van bloemenmengsels. Alsof dat
een structurele oplossing kan zijn.De reden
van het niet meer voorkomen van natuur
lijke bloemen wordt vaak niet benoemd
en aangepakt, waardoor de goedbedoelde
zaadjes doorgaans geen goede populaties
kunnen vormen. Bovendien, als dat wel zo
zou zijn, bestaat er kans dat verschillende
exoten die in deze mengsels mee gezaaid
worden, op zichzelf ook weer ecologische
problemen gaan opleveren.
Politiek
Uiteraard hangt veel af van het nationale
beleid. In 2011, tijdens de regeerperiode van
het vorige kabinet werd het mogelijke gebruik
van neonicotinen juist verder uitgebreid (oa. op
sportvelden). Diverse partijen vroegen in de
Tweede kamer om een verbod of herbeoor
deling van dit soort uiterst giftige middelen.
Al deze moties werden verworpen. Oud staats
secretaris Bleker gaf als antwoord dat al deze
zaken hier in Nederland nog niet precies
bewezen waren. "Bewijs uit andere landen
kan je zo niet een op een in Nederland toe
passen..." Slechts één motie werd wel aan
genomen, de motie Koopmans (CDA) om
de toelatingsprocedures voor landbouwgif
zo eenvoudig en goedkoop mogelijk te
maken!!! In oktober waren er weer nieuwe
moties. Opnieuw werd een moratorium op
nionicotinen gevraagd. Deze werd aange
houden, omdat men nog wacht op resultaten
van een nieuwe beoordeling van de Euro
pean Food and Safety Authority. Dit geeft
enige hoop. Hier ligt een mooie uitdaging
voor de nieuwe Tweede kamer en kabinet
om deze zaken beter te regelen.
Lucien Calle
Literatuur
Calle L. en C. Jacobusse, 2008, Bijen en Wespen
in Zeeland
Sluijs J. P. van der, 2011, Universiteit Utrecht,
Bijensterfte, een nieuw risico, In: Magazine
nationale veiligheid en crisisbeheersing
mei/juni 2011
ui
P
P
O)
in
P
