zf
LEIDEN BESCHERMINGSPLANNEN EN ACTIEPLANNEN TOT HERSTEL?
Op grond van de resultaten van het Lande
lijk Dagvlinder Project (1986) werd bekend
dat er ooit 106 soorten dagvlinders in Ne
derland zijn waargenomen.
Van deze dagvlindersoorten waren er 71
soorten inheems en 4 soorten als trekvlin-
der te beschouwen
Van de 71 inheemse soorten waren er:
15 soorten uitgestorven
29 soorten kwetsbaar of bedreigd
27 soorten niet bedreigd.
Na een dramatische achteruitgang (vanaf 1945)
van de dagvlinderfauna werden door de
Conventie van Bern aan ons land verplich
tingen opgelegd om een bijdrage te leveren
aan het behoud en herstel van de dagvlinders.
strijdingsmiddelen, veranderingen in het
beheer (o.a. klepelen), bezuinigingen en
leemten in de kennis.
Volgens prof. dr. Michiel Wallis de Vries (Inter
view Vlinders 2012) hebben we te weinig
kennis om belangrijke vragen over achter
uitgang en mogelijkheden voor herstel te
kunnen beantwoorden.
M.a.v. mogelijke oorzaken kunnen zijn:
1Overmaat aan stikstof
2. Klimaatverandering
3. Verandering van het microklimaat door
interactie tussen klimaatverandering en
bemesting
Een pijnlijke conclusie die aantoont hoe
complex herstelmaatregelen zijn, want men
dacht binnen enkele decennia de dagvlin
derfauna te kunnen herstellen.
Er werd een beschermingsplan voor dagvlinders
opgesteld en 1989 werd uitgeroepen tot
het vlinderjaar.
De toenmalige minister Braks deed een beroep
op overheden, grondeigenaren, terreinbeheer
ders, organisaties en particulieren om zich in te
zetten voor het behoud en herstel en ontwik
keling van de dagvlinders in hun omgeving.
Ondanks alle maatregelen en nieuwe natuur
kreeg men te maken met een klimaatver
andering, verdroging, overbemesting, be-
Nu, 25 jaar later, kunnen we, na het diepte
punt in 2012, de tussenbalans opmaken.
17 soorten verdwenen
14 soorten ernstig bedreigd
9 soorten bedreigd
3 soorten kwetsbaar
5 soorten gevoelig
23 soorten thans niet bedreigd
Uitgaande van de trend vanaf 1992 zijn in
Nederland:
18 soorten toegenomen
7 soorten gelijk gebleven
28 soorten afgenomen
5 soorten onzeker
12 soorten, die niet in Zeeland voorkomen,
worden ernstig bedreigd. Drie soorten balan
ceren zelfs op de rand van uitsterven. Door
middel van de landelijke actie 10 voor 12 wil de
Vlinderstichting over 10 jaar weer minstens
10 populaties van het Spiegeldikkopje, Bruin
dikkopje, lepenpage, Grote vuurvlinder,
RESCIIIRMINGSPLAN
DAGVLINDERS
Pimpernelblauwtje, Donker pimpernelblauw
tje, Grote parelmoervlinder, Veldparelmoer-
vlinder, Veenhooibeestje, Veenbesblauwtje,
Veenbesparelmoervlinder en Kleine heivlinder.
Uit de provincie Zeeland zijn voor 1993, 55
soorten en na 1993,40 soorten bekend.
Van de 40 soorten na 1993 waren:
4 soorten trekvlinder
10 soorten zwerver/dwaalgast
26 soorten standvlinder
trekkers/ zwervers
status
atalanta
trekvlinder
distelvlinder
trekvlinder
gele luzernevlinder
trekvlinder
oranje luzernevlinder
trekvlinder
bosrandparelmoervlin.
zwerver/dwaalgast
bruine vuurvlinder
zwerver/dwaalgast
geraniumblauwtje
zwerver/dwaalgast
gr. parelmoervlinder
zwerver/dwaalgast
grote vos
zwerver/dwaalgast
keizersmantel
zwerver/dwaalgast
klaverblauwtje
zwerver/dwaalgast
koningspage
zwerver/dwaalgast
rouwmantel
zwerver/dwaalgast
tijgerblauwtje
zwerver/dwaalgast
Zeeuwse
standvlinders
Land. trend
1992-2013
argusvlinder
sterke afname
geelsprietdikkopje
sterke afname
heivlinder
sterke afname
zwartsprietdikkopje
sterke afname
bruin blauwtje
matige afname
citroenvlinder
matige afname
dagpauwoog
matige afname
groot dikkopje
matige afname
groot koolwitje
matige afname
klein geaderd witje
matige afname
kl. parelmoervlinder
matige afname
koevinkje
matige afname
landkaartje
matige afname
oranje zandoogje
matige afname
bruin zandoogje
stabiel
klein koolwitje
stabiel
kleine vos
stabiel
eikenpage
matige toename
gehakkelde aurelia
matige toename
hooibeestje
matige toename
icarusblauwtje
matige toename
kleine vuurvlinder
matige toename
koninginnenpage
matige toename
oranjetipje
matige toename
tóon^Vzap^oogje
sterke toename
lboon|>t£duwtje
sterke toename
De sterkst bedreigde soort is de Argusvlinder.
Deze vlinder is vanaf 2000 aan het verdwijnen
uit bijna het hele land. Van 100 Argusvlinders
in 2000 was er in 2012 nog 1 over. Dit was voor
de Vlinder- en libellenwerkgroep Zeeland
aanleiding voor het actieplan
"OP DE BRES VOOR DE ZEEUWSE ZES".
Vier soorten, met een sterke of matige af
name staan in het actieplan. Ook de Grote
vos die mogelijk één of enkele populaties
in Zeeland heeft is in het actieplan opge
nomen. De enige soort met een positieve
trend is de Koninginnenpage. De soort ging
in Nederland tot 2011 in een kenmerkend
zigzagpatroon vooruit, maar sindsdien zit de
klad erin. Bijna overal daalden de aantallen
en lijkt ook de uitbreiding in noordelijke
richting tot stilstand gekomen. Het is moeilijk
hier een oorzaak voor aan te wijzen. Natuurlijk
was de zomer van 2012 slecht voor warm-
teminnende vlinders, maar ook de tweede
generatie van 2013 was laag, en toen was
het toch mooi weer.
De Insectenwerkgroep ondersteunt het actie
plan van harte en is bresservan de Koningin
nenpage omdat die vooral in Oost Zeeuws-
Vlaanderen voorkomt. De vraag blijft of
beschermingsplannen en actieplannen bij
dragen aan het herstel of behoud. Blijkbaar
weinig of niet, maar opgeven doen we niet.
Op de bres voor de Zeeuwse zes
I Actieplan I
8
Geef waarnemingen zeker door bij
waarneming.nl of telmee.nl.
Joop de Bakker
O?
rH
Ph
O
O
O
c
Qj
Dl
O
QJ
~D
C
D
_D
-O
.C
2
-O
I
3
s
O)
