*1:
Foto: Hetty Harmsen. Foto inzet: Lucien Calle
öoor: Sandra Dobbelaar
Op een avond ging ik de konijntjes nog even wat te eten
geven. Het was al donker geworden en het was heel
erg mistig. Het leek of het extra donker was daardoor.
En wat was het stil! Er was geen wind, geen ritselende
blaadjes, geen verkeer, helemaal niets. Ik snoof de
koele mist op en bleef even staan om te genieten van die
rust. Ineens hoorde ik een schreeuw. Het kwam uit de
richting van de tuin van de buren. Meteen daarna hoorde
ik zo'n zelfde schreeuw veel zachter en van heel ver
weg. En weer een roep van vlakbij gevolgd door een roep
ver weg. Het waren steenuilen. De mannetjes roepen om
elkaar te laten horen waar ze zitten. Zo vertellen ze
dat dit hun plekje is en dat het al bezet is. Vrouwtjes
steenuilen horen dat natuurlijk ook. Die weten meteen
waar ze een mannetje kunnen vinden om samen een nest
je mee te bouwen.
De volgende ochtend toen ik buiten kwam ben ik meteen
gaan kijken waar het geluid precies vandaan was geko
men. Op het landje van de buren staan fruitbomen en
achteraan een oude knotwilg. Het geluid kwam uit die
richting, dus zal het uiltje wel daar in hebben gezeten.
Steenuilen houden van oude knotbomen of oude hoge
fruitbomen. In oude bomen zitten vaak grote gaten
met holtes. Daar broeden en schuilen ze in. Soms zitten
steenuilen ook wel eens in oude schuurtjes of in speciale
nestkasten. Net als ransuilen en kerkuilen eten steen
uilen muizen, maar anders dan de andere uilen, eten ze
ook veel wormen en insecten als nachtvlinders en mei
kevers. Die zoeken ze in de wei tussen de bomen, langs
dijken of op boerderijen.
Tegen het eind van de winter zo ongeveer in februari
gaan steenuilen roepen. 'Poeeep' klinkt het dan. Meest
al doen ze dat op windstille avonden. Dan klinkt hun
schreeuw lekker ver. Nu het 's avonds zo vroeg donker
is, kun je ze zelf ook horen. Vrijwilligers van de ui
lenwerkgroep gaan vaker er op uit in de winter om te
luisteren naar roepende steenuilen. In de buurt van
boerderijen met oude bomen, staan ze stil om goed te
luisteren. Zo weten ze waar er overal steenuiltjes zitten
zonder de dieren te zien.
In het voorjaar worden verschillende plaatsen waar
uilen zitten nog een keer bezocht. Dit keer om de ba
byuilen te tellen en een ring om de poot te doen. Dat is
belangrijk, want zo kunnen de onderzoekers te weten
komen, hoe het met de steenuil in ons landschap gaat.
Worden het er meer of juist minder? Eigenlijk gaat het
al lange tijd steeds minder goed met de steenuil. Het
gebied waar ze leven wordt steeds kleiner, omdat er
bijvoorbeeld meer huizen worden gebouwd, industrie
terreinen en wegen worden aangelegd. Het overgebleven
leefgebied is ook nog eens heel erg veranderd. Kleine
boerderijen met akkerbouw en vee zijn er niet meer,
hoogstamboomgaarden zijn zeldzaam geworden. Veel
plaatsen om te broeden verdwijnen ook door het oprui
men van oude kippenhokken en vervallen schuurtjes. En
dan is er ook nog het verkeer, dat er voor zorgt dat veel
steenuiltjes doodgaan.
Omdat het minder goed gaat met de steenuil, wordt er
hard gewerkt aan de bescherming. Mensen die een boer
derij hebben of buiten het dorp wonen, kunnen een hele
boel dingen doen die de steenuil kunnen helpen: zorgen
voor een gevarieerd erf met plaatsen om te broeden,
grazige weitjes, uitkijkposten, veilige schuilplaatsen
voor jonge steenuilen en natuurlijk geen gebruik van
(landbouw)gif.
De steenuil is de kleinste uil van alle uilen die in onze
omgeving voorkomen. Ze hebben mooie gele ogen en
zien er schattig uit. Heel grappig is de achterkant van
zijn kop. Dat lijkt ook net een gezichtje, maar dan met
dichte oogjes. Als het zonnetje schijnt, zit een steenuil
graag te soezelen in de warmte van de zon. Je kunt ze
dan, als je heel zachtjes doet, makkelijk te zien krijgen.
