Hakhoutstoven
ontstaat er veel sneller een weide kring van uitlopers, en zal de
stobbe al sneller van binnenuit wegrotten. Wanneer de eik heel
laag boven de grond is afgezet, en de stobbe vervolgens nog
wat wegrot, is er bovengronds soms niets meer van te zien.
Soms staat er alleen een groepje eiken heel dicht bij elkaar en
weetje niet zeker of het verschillende kleinere eiken zijn, of dat
het allemaal uitlopers zijn van één stobbe. Ze kunnen onder de
grond nog allemaal aan elkaar vastzitten.
Het principe is dus hetzelfde als bij knotbomen, alleen zit de
knot bij het hakhout in of vlak boven de grond. En net zoals
een oude knotwilg een heel dikke knot heeft, hebben de oude
knoteiken een heel dikke stobbe.
In een aantal bossen tussen Clinge en Zuiddorpe weten we
zeker dat dergelijke heel oude stobben aanwezig zijn. Soms
zijn die stobben nog heel gaaf aanwezig, soms zie je net boven
de grond nog net een verbindende rand. Op andere plekken
staan alle eiken in een rij alleen in groepjes van meer dan tien
stammen dicht bij elkaar. Het maximale aantal goed ontwik
kelde eikenstammen op zo'n stobbe die we vonden was wel
veertien!
Leeftijd
Hoe oud de eikenstobben zijn is door een aantal zaken in te
schatten. Het belangrijkste is de afmeting van die stobben
zelf. Er zijn verschillende zaken die te meten zijn, zoals de bui
tenomtrek van alle uitlopers op de stobben. Daarbij kan je de
omtrek meten van de hele groep stammen op borsthoogte.
Dat geeft soms indrukwekkende omtrekken van ruim boven
de tien meter. Maar hoe spectaculair ook, dat geeft meestal
wat minder precieze informatie, omdat de stammen vaak
schuin naar buiten toe groeien. Veel meer informatie geeft
het opmeten van de buitenomtrek van de stobbe zelf, waarbij
vaak meer dan 6 meter genoteerd kan worden. Maar ook de
binnendiameter, dat wil zeggen de afstand tussen de verst
uiteen staande stammen. Er zijn een paar stobben waarvan de
binnendiameter ruim 1,5 meter is.
Die stobben hadden al een dergelijke diameter voordat de laat
ste keer de overstaande bomen ervan geveld werden. Een eiken
stobbe met een dergelijke diameter is echt wel oud, waarbij 200
jaar goed denkbaar is. Temeer ook omdat het zand waarop ze
groeien weinig voedsel bevat, waardoor de diktegroei niet snel
gaat. Daarbovenop komt de leeftijd van de erop staande nieuwe
stammen. Die zijn in een aantal gevallen naar schatting al zo'n
honderd jaar oud. Bij elkaar opgeteld lijkt een leeftijd van 300
jaar bij enkele van de grootste stobben haalbaar.
Waardevol
Vanzelfsprekend hebben de hakhouteiken cultuurhistorische
waarde. Als levende getuigen uit een ver verleden zijn deze
oudjes heel waardevol. Maar de bomen hebben ook natuur
waarde. Ze zitten vaak vol met gaten en spleten, waarin vleer
muizen en spechten kunnen verblijven. Als het hout van de
stobben begint in te rotten, kunnen daar veel soorten zwam
men in leven, naarst allerlei soorten kevers, vlinders en vliegen,
waarvan de larven zich een weg door het hout knagen. De
zeer zeldzame zweefvlieg Gevlekte gouden bladloper (Xylota
xanthocnema) is bij een van de grootste van deze oudjes in
het bos van St jansteen waargenomen. Vrouwtjes waren daar
bezig de wondjes op de bast te inspecteren, om daar eitjes af
te zetten.
Gevlekte gouden bladloper inspecteert een oude eikenstobbe
mf De steltkluut herfst 2017
