De Brede eikvaren in Zeeuws-Viaanderen
i t
e
De Brede eikvaren in Zeeuws-Viaanderen
Teksten foto's: Jaap, Verhelsten
Marian Sponselee
"NS- «V;
Als vrijwilliger bij Landschapsbeheer
Zeeland kom ik vaak op de mooiste plek
jes. Zo was ik in de herfst van vorig jaar
werkzaam op Camping De Wielewaal
nabij Cadzand voor het snoeien van de
fruitbomen op de campingplaats. Ik heb
altijd mijn fototoestel mee, ik had name
lijk een keer iets heel moois gemist en
dat wil ik voortaan voorkomen. Soms zie
je mooie dingen maar één keer of zelden
en dan is het jammer datje het niet vast
hebt kunnen leggen. Bij de werkzaamhe
den op de camping viel mijn aandacht al
snel op de prachtig mooie oude hoeve
die bij de camping staat. Het gaat om
Hoeve Welgelegen uit 1866. Eén van de
oude muurtjes bleek begroeid met een
mooie varen.
Bij thuiskomst voer ik meestal gelijk alle
waarnemingen in, maar dat bleek nog
niet al te makkelijk. Het ging in ieder
geval om een eikvaren. Van de Eikvarens
komt in Nederland alleen de Gewone
eikvaren en de Brede eikvaren voor,
waarvan de Gewone het meest wordt
waargenomen. De Brede eikvaren is vrij
algemeen in de Hollandse en Zeeuwse
duinen. Van de varens is de eikvarenfa-
milie één van de grootste wereldwijd.
Eikvarens groeien zowel op de grond,
als epifyt op knotbomen en op oude
kalkrijke muren. Op de camping heb
ik de Brede eikvaren dus zowel op de
grond als op het oude muurtje van het
varkenskot gezien. Door de kruipende
wortelstokken kan de varen zich op de
grond flink uitbreiden zoals ook op de
camping duidelijk te zien was. Eikvarens
zijn redelijk makkelijk te herkennen om
dat ze enkelvoudig geveerd zijn. Maar
om na te gaan welke het van de twee
zou zijn, is microscopisch onderzoek
noodzakelijk.
Via Nathalie De Somer kreeg ik de tip
Polypodium vulgare
Gewone eikvaren
Polypodium x mantoniae
(P. vulgare x interjoctum)
Polypodium interjoctum
Brede eikvaren
Heukels' Flora, 200S
De üeltkiuut herfst 20 JB
om de bladeren microscopisch te laten
onderzoeken door Marian Sponselee.
Dus zo gedaan, want ik was nu toch wel
zeer nieuwsgierig geworden. Maar daar
voor moest ik wel terug naar de camping
om een aantal blaadjes met sporenkap-
sels van de eikvaren te plukken. Dit dus
zo snel mogelijk gedaan en dan direct
afgegeven bij Wally zodat Marian ermee
aan de slag kon. Een preparaatje maken
van sporenhoopje is niet zo moeilijk, een
beetje ervan op een glaasje schrapen,
water en dekglaasje erop en klaar. Door
de microscoop maak je dan vrij eenvou
dig foto's met een smartphone.
Het gaat om het aantal verdikte cellen in
de annulus en 2 onverdikte cellen naast
het sporangiumsteeltje. Vind je maar één
onverdikte cel dan is het de Gewone eik
varen. En zijn er twee of meer onverdikte
cellen dan gaat het om de Brede eikva
ren. Alle gegevens en foto's ingevoerd
op waarneming.nl en het bleek in dit
geval dus om de Brede Eikvaren te gaan.
Volgens de Flora Zeelandica is de
Brede Eikvaren zeldzaam in Zeeland
en zou voornamelijk aan de kust
voorkomen. Deze overblijvende soort
groeit op warme, droge kalkhoudende
zandgrond en op stenige plaatsen. In
oost-Zeeuws-Vlaanderen alleen ge
vonden op een tuinmuur in Hulst door
Nathalie. De gewone eikvaren is wel
vaker waargenomen, in het centrum van
Hulst, de bossen van Sintjansteen
en in Sas van Gent.
Na microscopisch onderzoek zou het
ook hier om zeldzame brede eikvaren
kunnen gaan.
Hier zouden we verder onderzoek naar
kunnen doen.
Zowel op de website als in de veldgids
stadsplanten wordt aandacht besteed
aan de Eikvarens en wordt er ook onder-
zoek gedaan naar het voorkomen van
Eikvarens in met name historisch stede
lijk gebied.
Op de website stadsplanten.nl is onlangs
in augustus een interessant artikel ge
plaatst over deze varens, dus de moeite
waard om er nog eens op na te slaan.
Gebruikte literatuur en aanvullende
informatie:
Flora Zeelandica, Brede eikvaren.
Stadsplanten, veldgids voor de stad.
www.stadsplanten.nl/2018/08/de-
ene-eikvaren-is-de-andere-niet/
'A)
