Landschapspijn
O
Lege polders
Al 16 jaar gaan we bijna iedere zondag eten bij onze vriend Fons die op de Poonhaven in een schattig arbeidershuisje
aan de dijk woont. Meestal wandelen we dan ook een stukje, naar de schaapjes die aan de ene kant van het gehucht op
de dijk grazen en dan weer naar de andere kant, waar paarden grazen. Vanaf de dijk heb je een fraai uitzicht over de
aangrenzende polders. Naar het noorden is er de grootschalige Grote Huissenspolder, naar het oosten de smalle en veel
kleinschaliger Van Lyndenpolder en naar het zuiden de Aan- en Genderdijkepolder.
Door Lucien Calle (tekst foto's)
Grootschalige akker Poonhaven
leder voorjaar was het er een drukte van jewelste, tenminste
met vogels die lentekriebels hadden. De kieviten buitelden luid
roepend achter elkaar door de lucht en ook scholeksters konden
luidruchtig hun territorium verdedigen.
Tot dit voorjaar. Op zondag 14 april waren de omstandigheden
ideaal. Lekker voorjaarszonnetje en bijna geen wind. Toch was
heel de polder stil. Geen enkele kievit of scholekster te bespeu
ren. Ook geen enkele veldleeuwerik en zelfs ook nul graspiepers.
Jawel, we bespeuren een paar fazanten en ook de houtduif laat
zich zien. In de verte een zwarte kraai. Verder helemaal stil, een
merkwaardig gevoel. Hoewel het de laatste jaren wel duidelijk
was dat de vogelrijkdom van de akkers geleidelijk was afgeno
men, hadden we dit zo nooit eerder meegemaakt.
In de vochtige laagte van de uiterste noordpunt van de van
Lyndenpolder zit nog steeds wel een paar tureluur en er
broedt een bruine kiekendief. Op de Drie Gezustersdijk bij Vo
gelwaarde, die als akkerrand beheerd wordt, zitten nog steeds
twee koppels patrijzen. Maar de tussenliggende akkers lijken
wel helemaal van vogels ontdaan. Aan de Genderdijksedijk is
een laatste stukje holle bollig weiland met een meter grond
opgehoogd en geëgaliseerd. Het is een trend die al uitgebreid
beschreven is maar nu ook in de polders tussen de Poonhaven
en Vogelwaarde zichtbaar is geworden. De extreem droge zo
mer van 2018 zal zeker niet meegeholpen hebben. De wormen
en andere diertjes zitten nu heel diep in de uitgedroogde en
harde bodem. Onbereikbaar voor de weidevogels. Een land-
Lege polders
bouwer uit de Stoppeldijkpolder vertelde dat een kievit op zijn
akker er wel in slaagde jongen uitte broeden, maar dat die ver
volgens allen gepakt werden door een buizerd. Jantien de Boer
schreef er een boekje over, "Landschapspijn". Daarin komen al
lerlei mensen uit Noord-Nederland aan het woord die vertellen
over wat het hen doet, het verdwijnen van de vogels uit de pol
ders. Het is zoiets als heimwee: de fysieke pijn die je kan voelen
als je 'thuis' mist; maar in het geval van 'landschapspijn' mis je
het rijke landschap met de talrijke weidevogels van vroeger.
Zoogdieren
Waar het met de vogels op de akkers slecht gaat, zien we in
deze polders best veel zoogdieren, zoals hazen en af en toe
ook konijnen. De populatie reeën is er duidelijk op vooruit
gegaan, er zijn zelfs regelmatig grazende groepjes overdag op
de akkers te zien. Tot zes dieren bij elkaar en er zitten in dat
groepje twee bijna zwarte dieren. Ook de hermelijn heeft er
een populatie. Deze fraaie roofdiertjes worden meestal op of
rond de dijken waargenomen. Vossen zijn 's nachts makkelijk te
zien, in de koplampen van de auto, vooral als die even over de
akkers schijnen. Nu de akkervogels hier zijn verdwenen zal hun
voedsel voor het overgrote deel uit muizen bestaan.
Erven
Overigens vormen de verschillende erven in deze polders nog
wel refugia voor de vogels van het platteland. Op de verschil
lende erven rond de Poonhaven zien en horen we vaak steen
uilen. Ook de kerkuil en ransuil zien we regelmatig in de sche
mer jagen langs de dijken. Rode lijst soorten als ringmus en
groene specht broeden op de erven. Veel soorten zangvogels
als putters, vinken, zwaluwen en huismussen zijn rondom de
bebouwing aanwezig. Maar de akker en weidevogels zijn hier
nu wel grotendeels verdwenen en dat is heel spijtig.
Ree in het polderland
De steltkluut zomer 2019