visie september 2019
Gaaien
O
4
Gaaien invasie If
Opvallend is dat de meeste Gaaien in het noorden van België
ten zuiden van Antwerpen zijn waargenomen. In zuidoost
België werden ze slechts in beperkte mate gezien. Een
mogelijke verklaring kan ook zijn dan men daar minder actief is
op de telposten.
Hier in Zeeuws-Vlaanderen scoorden we op telpost
Margarethapolder op 20,21 en 22 september resp. 527,272
en 109 stuks. Voor onze regio gigantisch aantallen. Opvallend
was dat op 20 september op telpost 't Hellegat ook is geteld
maar dat daar geen enkele Gaai werd genoteerd. Dit kwam
zeer waarschijnlijk doordat men daar die dag de blik vooral
buitendijks had gericht. De volgende dag de 21e werd op mijn
advies de binnendijkse bomenrij in de gaten gehouden en
scoorden zij uiteindelijk ook het mooie aantal van 202 Gaaien.
Vorige dagrecord van Margarethapolder was 81 op 30-9-2012
en van telpost 't Hellegat 7 op 30-10-1991
In al die jaren dat ik nu op de telpost de vogeltrek tel heb ik dit
zo nog niet eerder waargenomen, het was echt prachtig om
te zien. De 20e heb ik iedereen van de vogelwerkgroep via de
WhatsApp groep geattendeerd op de invasie van de Gaaien.
De dagen daarna zijn door velen trekkende Gaaien gezien.
Het vliegbeeld is eenvoudig te herkennen. De Gaaien vliegen
ver uit elkaar en vliegen wat onbeholpen langzaam, vooral
bomenrijen volgend, zigzaggend zwijgend door het gebied.
Bij gevaar duiken ze gelijk in de bomen of struiken, ook dat
heb ik enkele keren gezien. De gemiddelde grootte van de
groepen lag tussen de 10 en 20, de grootste groep die ik heb
waargenomen was maar liefst 85 stuks, een enorm aantal.
Hiernaast 3 plaatjes van het verloop van de invasie op 20,21 en
22 september (bron trektellen.nl)
Uit de plaatjes wordt duidelijk dat de meeste Gaaien in Midden
Nederland, de Veluwe en omstreken worden gezien. In Noord
Nederland ten westen van de lijn Delfzijl Rotterdam worden
ze slechts beperkt waargenomen. Je ziet ook dat op de 20e,
het Ie kaartje, de Veluwe dan nog slechts in beperkte mate
hebben bereikt.
Waar de Gaaien vandaan komen en waarom de Gaaien
besluiten te gaan trekken is niet bekend. Men denkt dat dit
komt door de combinatie van veel aanwas door een goed
broed resultaat in een jaar met een slecht mastjaar waarin
er weinig eikels en beukennootjes zijn. Doordat er dan
veel Gaaien zijn en er een voedselschaarste aanstaande is
vertrekken ze massaal. Men vermoedt dat de Gaaien uit
Midden Europa komen. De trekrichting van de Gaaien is in het
begin vooral in noordwestelijke richting, later wijzigt dat naar
zuid of zuidoost.
Krijgen we dit jaar nu ook weer eens een invasie van
Pestvogels?
Door: Bert van Broekhoven (tekst en foto)
Ongeveer eens in de 8 jaar is er een sprake van een invasie
van Gaaien in Nederland. Zo waren er invasies in de jaren
1972,1977,1983,1996,2004,2010 en 2019. Topjaar tot op dat
moment was 1983, dat jaar werd het totaal aantal trekkende
Gaaien geschat op 500.000. Wat het getal voor 2019 wordt is
nog niet bekend. Normaal is van de trek van Gaaien in Zeeuws-
Vlaanderen nauwelijks iets te merken. Dit jaar was daar een
uitzondering op en ik heb dat samen met enkele anderen
mogen aanschouwen. Meestal komen de Gaaien niet verder
dan halverwege Nederland, sporadisch bereiken ze de kust
en het is zelfs bekend dat af en toe een klein aantal het kanaal
oversteekt naar Engeland. De piek van de invasie voor 2019
lag op 20,21 en 22 september. Het Nederlandse record van
1178 op 1 telpost in de buurt van Utrecht werd 3 dagen achter
elkaar gebroken. Dat record staat nu met 2063 op naam van
telpost De Blauwe Kamer ook in de provincie Utrecht. In België
ging het record er ook dik aan. Bij telpost Kruibeekse Polder,
dat onder Antwerpen ligt, kwam het aantal uit op maar liefst
3777. Hieronder een plaatje met de totalen in België over de
periode 20-22 september (Bron: Waarneming.nl).
Foeragerende Gaai. Foto Bert van Broekhoven
