Gallen
SSêè 11
Sandra hobbelaar. Foto 's Lucien Calle
Heb je wel eens een eikenblad gezien met een balletje erop?
Dat balletje is een gal. Er zijn allerlei gallen. Groot en rond: net
knikkers. Of kleine, platte die op knoopjes lijken. Er zijn ook
puntige en harige gallen. In zo'n gal groeit een beestje! Ga
eens gallen zoeken. Zijn de bladeren al van de bomen, kijk dan
tussen de bladeren op de grond.
Eitje leggen
Hoe ontstaat een gal? Voor de meeste gallen is een insect
nodig. Een galwesp bijvoorbeeld. Ze boort een gaatje in het
blad en legt er een eitje in. Daar komt een larf uit. Net een
wormpje. Uit het blad groeit dan een gal, om de larf heen. Een
eik zit vaak vol met gallen. Die ronde galappeltjes zijn van de
eikengalwesp. Maar eiken kunnen ook andere gallen hebben.
Zoals knoopjesgallen en aardappelgallen. Die zijn van andere
soorten insecten.
Aardappelgal
gal op. Hoeveel gallen heeft jouw blad?
Zit de gal aan de onderkant of aan de bovenkant van het blad?
Voel aan een gal. Hoe voelt-ie? Hard of zacht? Ruw of glad?
Van ei tot galwesp
Middenin eet de larf van het galappeltje. Dat is zijn eten.
Hij groeit en groeit. Na een tijdje verpopt hij en wordt een
galwesp. Zie je een klein, rond gaatje in een gal? Dan is het
galwespje (of ander beestje) er al uitgekropen. Neem een
paar gallen (zonder gaatje) mee naar huis. Doe ze in een pot
met onderin wat blaadjes. Maak gaatjes in het deksel. Zet de
pot koel weg en kijk elke dag even. Af en toe water in de pot
sproeien. Wat zie je na een tijdje? Laat het beestje buiten vrij.
Perebloedluis
Tetraneuri ulmi
Knoppergal op Zomereik
Galappel op zomereik
Ga I-onderzoek
Ga op zoek naar een eik. Of kijk eens bij een beuk, een iep, wilg
of een wilde roos. Op wilde rozen kun je mosgallen vinden.
Heb je een gal gevonden? Welke kleur(en) heeft de gal?
Zoek nu gallen die op een blad zitten. Vaak zit er meer dan één
Gallen-weetje
Vroeger schreven mensen met'galnoteninkt'. Ze maakten dat
van galnoten (=knikkergallen). Die hakten ze fijn en deden ze
in een potje, enkele roestige spijkers erbij plus wat water en na
een tijdje heb je blauwige inkt.
Aceria fraxinivora
t
Wilgenbast galmug
Esdoornnerfhoekmij t
't stekkertje winter 2019
