Klaverwespvlinder
Klaverwespvlinder
rzuiÖ-Hotlaf^d
Luxembout
10x10 Km gebieden waar de Klaverwespvlinder sinds 1900 t/m
2019 is waargenomen - Bron observation.org
Met Observation.org kijkje over de landsgrenzen heen: de
kaart toont 10x10 kmhokken en GBIF waarneming locaties
waar de soort sinds 1900 is waargenomen. Het is duidelijk
dat de Zeeuwse en Brabantse waarnemingen in 2019 geen
exemplaren uit de koers zijn maar dat deze waarnemingen
helemaal aan de rand van het verspreidingsgebied liggen,
dat verklaart al één en ander: De soort wordt steeds meer
noordelijk waargenomen in Nederland. Ook de waarnemingen
ter hoogte van Arnhem zijn in 2019 de meest noordelijke in
Nederland en zijn noordelijker dan in 2018.
Zowel in Observation.org, Waarnemingen.BE en Waarneming.
NL vertoont de soort sinds 2016 een opvallende toename. In
2019 is er versus 2018 sprake van minstens een verdubbeling
van het aantal waargenomen exemplaren en het aantal
atlasblokken (5x5 km2). Het zijn nog steeds lage aantallen
en met conclusies op basis van niet-systematisch onderzoek
moeten we voorzichtig blijven. Opvallend dat de allereerste
waarnemingen vanaf 1900 uit de archieven van Linz-
Oostenrijk zijn: zeldzame soorten krijgen vanzelf meer
aandacht. Wat we niet weten is of de trend zich doorzet. Dat
zullen we samen kunnen aantonen met waarnemingen. Zowel
klimaatveranderingen als het beheer van de waardplanten
zullen een rol spelen. Daarvoor is het belangrijk dat we weten
wat deze soort nodig heeft.
Dordrecht
Venlor
ncwerpen
lerquc
Ook gefascineerd door insecten en andere
geleedpotigen, en je wil je ervaringen delen in De
Steltkluut app-groep voor insecten? Welkom! De
werkgroep is een bonte mengeling van interesses,
ervaring is niet belangrijk. Onze uitstappen zijn
weersafhankelijk, en soms trommelen we elkaar kort van
tevoren op om dan samen soorten te zoeken. Meedoen?
Stuur een bericht naar insectenwerkgroep@steltkluut.
nl met je naam en verzoek. En idem geldt voor de
Plantenwerkgroep: een bericht naar Plantenwerkgroep@
steltkluut.nl volstaat.
Levenscyclus
De Klaverwespvlinder gebruikt diverse soorten klaver als
waardplant, vooral Gewone rolklaver en Honingklaver.
Dit zijn planten die in de winter bovengronds afsterven,
de soort is daarom eenjarig. De mannetjes gaan in de
namiddag op strategische posities plaatsvatten, meestal
worden ze op bloemhoofdjes van pimpernel gevonden. Bij
ons komen die niet voor, dit mannetje vond dat Gewone
margriet voldeed. Bevruchte vrouwtjes zetten hun eitjes
tenslotte op klaverplanten af. De rupsen boren zich in de
waardplanten zoals vele houtboorders. De rupsen zien
er daarom heel anders uit dan van de andere dag- en
Ik ben ontgoocheld, maar vermoed dat de bestuurder
op de klepelmachine niet doorheeft hoeveel habitat en
soorten vroegtijdig onklaar zijn gemaakt. Ik laat het voor
nu bij deze gedachte en besluit dat het glas nog halfvol is:
er staan nog enkele mooie bloeiers. Mijn oog valt op een
hoge bloeiende Havikskruid, die zie je zelden in de regio en
het vraagt zorgvuldigheid om ze uit te sleutelen. Ik ga op de
geklepelde planten zitten met de Heukels'Flora. Na controle
van alle kenmerken sla ik toch tevreden het boek dicht: Het is
Boshavikskruid, sinds de tachtiger jaren niet meer in de regio
waargenomen!
Familie van Wespvlinders - Herkenning en camouflage
De Klaverwespvlinder is een dagactieve nachtvlinder uit
de prachtige familie van Wespvlinders-Sesiidae. Velen
onder ons kennen andere dagactieve nachtvlinders zoals
de Sint-Jansvlinder en de Vijfvlek-sint-jansvlinder, uit de
familie van Bloeddrupjes-Zygaenidae. Qua vleugelslag zijn
die vergelijkbaar, ook de gekromde vorm van de antennes
met verdikte top is gelijkend. Er bestaat wereldwijd een
duizendtal soorten wespvlinders, waarvan 13 in Nederland
voorkomen. Al deze soorten zijn ongewoon tot zeer
zeldzaam in Zeeland.
In de insectenwereld imiteren vele soorten de wesp, dat
is een gevreesde predator, en de imitatie vergroot de
overlevingskansen, zeker als je als nachtvlinder besluit
om overdag te leven. Sommige wespvlinders
zijn zo subliem in het imiteren van een
wespensoort, datje ze als waarnemer
ook voor wesp aanziet. Zorg voor
een snelle blik op de antennes
om gauw uit de twijfelzone te
komen. Ook de opvallende
dwarsband of vlek op de
voorvleugels is iets wat
niet bij de wespen te
vinden is. De ogen
en de kop zijn veel
kleiner, en de
rijkelijke beharing
op het lichaam is
typisch voor de
vlinders.
Omdat je de soort
gemakkelijk over het
hoofd ziet, blijven
vondsten ongewoon.
De aanwezigheid
kan heel effectief
worden aangetoond
met feromoon-vallen.
Met soorteigen geurstoffen
worden de mannetjes gelokt
en geteld. Vrouwtjes worden bij
toeval gevonden, bijvoorbeeld als er
met sleepnetten over waardplanten wordt
gesleept, én: er was daar toevallig een eileggend
vrouwtje aanwezig.
nachtvlinders: ze hebben geen uitsteeksels en zijn naakt, glad
en kleurloos wit. Waar de soort veelvuldig voorkomt, kunnen
restanten van poppen bij de waardplanten gevonden worden.
De Klaverwespvlinder vliegt van half mei tot begin augustus en
kent 1 generatie per jaar.
Een bijzondere eigenschap van de wespvlinders zijn de
doorzichtige vleugels. Zo komen de vlinders echter niet uit de
pop: oorspronkelijk is de hele vleugel met schubjes bedekt,
maar al gauw gaan de schubjes er op bepaalde plaatsen
afvallen en ontstaan er doorzichtige delen op de vleugels, zoals
bij Wespen.
Nadat ik al die informatie heb bekeken, vraag ik me af: zouden
er toch meer exemplaren zijn, zijn er eitjes afgezet in de buurt.
Zijn er daar veel waardplanten aanwezig? Daar had ik
niet op gelet. Enkele dagen later trek ik terug,
precies naar de plek waar ik de vlinder
heb gezien. Maar van de bloeiende
berm blijft enkel een strook aan
het water over. De bijzondere
teunisbloemen zijn er niet meer,
het bloemhoofdje van de
margriet waarop de vlinder
zat is met ruim de helft
van de berm helemaal
platgeklepeld.
