H
Leeftijd dieren
O
Toon'aard
Tekst en foto's Toon Hagenaar
Mart is benieuwd hoe oud dieren kunnen worden. In het
stukje heb je al kunnen lezen dat een mens gemiddeld 80
jaar oud kan worden. En een kat 15 jaar. Maar wat is de
gemiddelde leeftijd van een hond, een muis of een paard?
En wat is de leeftijd van het oudste dier?
Een muis die in het wild leeft, wordt maar 30 maanden
oud. En dan moet hij wel heel veel geluk hebben. Omdat
ze veel vijanden hebben, leven ze soms nog geen half jaar.
Een kat leeft dus ongeveer 15 jaar. De oudst bekende kat
werd 38 jaar oud. Dat was een vrouwtje. Je kent vast wel
het gezegde: een kat heeft negen levens. Omdat katten
taaie beesten zijn, overleven ze van alles en lijkt het of
ze negen levens hebben.
Bij een hond maken we onderscheid in grootte. Een kleine
hond leeft gemiddeld 15 jaar, een middelgrote hond 10
jaar en een grote hond ongeveer 7 jaar. De oudste hond
ter wereld was Maggie uit Australië. Zij werd 30 jaar
oud.
Een konijn leeft gemiddeld 6 tot 10 jaar.
Een kanarie wordt ongeveer net zo oud als een hond en
een kat, dus 15 jaar oud.
Een cavia en een hamster worden ongeveer 4 tot 7 jaar
oud.
Een koe 4 tot 6 jaar. Een kip 5 tot 10 jaar. Een geit 10
tot 15 jaar.
Een varken wordt gemiddeld 10 tot 15 jaar. Dit geldt
alleen voor wilde varkens. Een schaap 15 tot 20 jaar. Een
paard gemiddeld 20 tot 25 jaar. En een ezel gemiddeld
35 jaar.
Dit zijn de dieren die we in en om het huis kennen, of van
de kinderboerderij. Hierbij zien we dat de ezel van hen
allemaal het oudst wordt.
Wanneer we kijken naar de indeling in het dierenrijk, dan
zijn de insecten de kortst levende dieren.
Op internet kun je verschillende lijsten vinden. Ze
behandelen verschillende onderwerpen. Een ervan is die
van de tien langst levende dieren. Je zult versteld staan
hoe oud dieren kunnen worden.
Ik noem er hier tien. Waarbij degene die op nummer 1
staat natuurlijk het oudst kan worden.
10. Zwanenhalsmossel
Deze mossel bestaat uit twee schelpen, gescheiden door
een lange sifo - een soort buis. Met deze buis neemt hij
voedsel op en voert hij afvalstoffen af. Hij kan tot wel
5 kilo wegen en is met uitgestrekte sifo zo'n meter lang.
Die sifo lijkt op een zwanenhals, vandaar zijn naam. Deze
mossel wordt ook zeepiemel en piemelmossel genoemd.
Er is een zwanenhalsmossel bekend die 168 jaar oud was
geworden.
Heeft de kwal het eeuwige leven?
9. De Groenlandse walvis
Deze walvissoort wordt zo'n 200 jaar oud. Het is daarmee
het oudste zoogdier. Bijzonder is dat er in 2017 een
Groenlandse walvis werd gespot bij Zeeland. Deze grote
reus wordt niet alleen oud, maar hij kan ook heel erg mooi
zingen. Vanwege zijn enorme liedjesrepertoire staat hij
bekend als de 'Louis Armstrong' onder de walvissen.
6. Borstelworm
Van borstelwormen heb je wel 11.000 soorten. De
Lamellibrachia luymesi is behoorlijk groot. Deze
borstelworm leeft in de diepzee en kan ruim 250 jaar oud
Leeftijd zeë-egel
tot 2Ö0 jaar
7. Koi
Een koikarper kan behoorlijk oud
worden, zo'n 100 tot 200 jaar. De oudst
bekende koikarper was Hanako. Het was een vrouwtje en
leefde in Japan. Ze werd 226 jaar. Een koikarper is een
kweekvariant van de karper.
8. Rode zee-egel
Dit spinachtige zeedier kan zo'n
200 jaar oud worden. Dat
ontdekten wetenschappers
overigens pas aan het
begin van deze eeuw -
daarvoor schatten ze
de levensduur op zo'n
15 jaar. De rode zee
egel toont opmerkelijk
weinig tekenen van
veroudering. Met
het ouder worden
produceert hij ook juist
meer nakomelingen. Dat
komt niet zo vaak voor.
Leeftijd Koi, tot 200 jaar
worden. Dit wonderlijke wezen oogt meer als een sierlijke
tropische plant dan als een worm. Dat hij zo oud wordt,
komt door een slim foefje: hij laat zijn afvalstoffen vrij
in de zeebodem. Daarmee stimuleert hij de groei van
bepaalde microben die sulfide produceren, dat neemt hij
daarna weer tot zich.
5. Reuzenschildpad
De oudste reuzenschildpad heeft geleefd op de
Seychellen. Deze werd 256 jaar oud. De oudste nog
levende reuzenschildpad is Jonathan. Hij woont op
het eiland Sint-Helena voor de Afrikaanse kust.
Jonathan werd geboren in 1832 en is daarmee het
oudst levende landdier.
4. Groenlandse haai
Eeuwenoud kan dit grote zeedier uit de ijskoude
Noord-Atlantische Oceaan worden. In 2012 werd
t- er één gevonden van zo'n 400 jaar. Daarmee was
het waarschijnlijk het oudste gewervelde dier.
Die lange levensduur dankt deze haai mede aan
zijn trage stofwisseling. Zijn hart klopt om de tien
seconden. Geslachtsrijp wordt hij pas als hij 150
jaar is.
3. Noordkromp
Dit tweekleppige schelpdier kan honderden jaren
oud worden. In IJslandse wateren werd in 2006 een
noordkromp opgevist van 507 jaar, Ming genaamd. Die
leeftijd dankt hij zeker ook aan zijn stevige schelp. Zijn
grootste vijand is de visserij. Je moet er toch niet aan
denken dat je bij het eten van een schelpdierensoep een
eeuwenoude mossel opeet.
2. Glasspons
De leeftijd van sponzen is moeilijk te bepalen, maar loopt
in de eeuwen. In 1986 werd in de Oost-Chinese Zee een
glasspons gevonden van zo'n twee meter lang. Aan de hand
van zijn skelet van silica (glas) werd later de leeftijd
bepaald - net zoals bij jaarringen in een boom. Het dier
bleek, houd je vast, zo'n 11.000 jaar oud te zijn.
1. Turritopsis
Het is wat valsspelen. Maar de kwallensoort Turritopsis
dohrnii heeft in theorie het eeuwige leven. Dit diertje
kan zichzelf namelijk terug transformeren tot poliep.
Dat doet hij in tijden van stress. Een bizarre vaardigheid:
vergelijk het met kippen die zouden terug kruipen in hun
ei. In de praktijk sterft deze kwal trouwens vaak aan
ouderdom. Maar mét altijd: hij kan zijn levenscyclus
terugdraaien en weer van voren af aan beginnen.
Wanneer ik bovenstaand rijtje bekijk, dan is er één ding
wat me opvalt. Misschien hebben jullie het ook opgemerkt.
Nog niet? Bekijk het rijtje dan nog een keer. Heb je het
nu wel gezien?
De meeste dieren die heel oud kunnen worden, leven niet
op het land. Nee, ze leven in het water. De reuzenschildpad
is daar een uitzondering op.
Is dat dan de enige? Nee, er schijnt een hagedis te zijn
die ongeveer 100 jaar oud kan worden. Dat is de tuatura.
Ook een papegaaiensoort, de ara, kan ongeveer 100 jaar
oud worden.
Stel je voor. Je krijgt een papegaai voor je verjaardag
als je vijf wordt en die leeft net zo lang als jij leeft.
Dat zou wel heel bijzonder zijn. Of een koikarper. En die
verhuist iedere keer weer met je mee. En ook met je kind
en met je kleinkind.
Leeftijd schaap: tot 20 jaar
't stekkertje lente 2021
