Fascinerende en
nuttige wespen
De steltkluut zomer 2021
Middelste wesp. Foto Marian Sponselee
Marian Sponselee
Wespen zijn zeer nuttige, maar toch
een beetje enge beestjes, ledereen
weet dat een wespensteek pijnlijk is en
kent wel verhalen van mensen die na
een wespensteek naar het ziekenhuis
moeten omdat ze allergisch zijn. Voor de
meesten van ons zijn wespen helemaal
niet gevaarlijk en tegen de overlast valt
best wel wat te doen, als je ze wat beter
begrijpt.
Bij ons komen best veel verschillende soorten
voor. De solitaire wespen zoals bladwespen,
galwespen enz. zijn prachtig om te zien,
vaak lastig te determineren, maar totaal
onschuldig voor mensen. Waar men last van
denkt te hebben zijn de wespen die soms
best grote nesten maken in of in de buurt van
onze huizen. De meest voorkomende zijn de
Franse veldwesp, Duitse wesp, gewone wesp
en hoornaar. De middelste wesp is een van de
zeldzamere soorten. De Franse veldwesp is
totaal niet agressief, bouwt prachtige nestjes
waarin ze met ca 10 wespen samen de
volgende generatie verzorgt. Deze eten enkel
insecten, dus zullen niet voor overlast zorgen.
Het kan zijn dat bijvoorbeeld onder een dak
vele van deze kleine nestjes gemaakt worden,
waardoor het lijkt of er een grote kolonie
onder het dak zit, maar dat is uitzonderlijk.
De middelste wesp maakt een nest hangend
aan een tak in de bomen of struiken en kan
dus verplaatst worden als dat echt nodig is.
's Nachts als alle wespen binnen zijn de tak
afknippen en op een vergelijkbare veilige
plaats stevig vastmaken. Let wel op dat de
ingang van het nest in dezelfde richting
hangt.
De nesten van de Duitse-, gewone wesp
en hoornaar vind je in holtes. Dat kan
een knotwilg, oud spechtennest of een
mollengang in de grond, maar dus ook in
de schoorsteen of spouwmuur. Verhuizen
kan dus eigenlijk niet, maar we kunnen wel
proberen te voorkomen dat we er last van
heb@fen.
Duitse wesp. Foto Jaap Verhelst
Veldwesp.
Foto Jenny Buise
Van de hoornaar heb
je als je het nest niet
verstoort sowieso geen
last. Deze jagen op
insecten en zijn niet
agressief als je ze met
rust laat. Een nest kun je
gewoon rustig benaderen en
bewonderen hoe de beestjes
druk bezig zijn met nest bouwen,
voederen enz. Ook heel boeiend om de
verschillende taken van de wespen te ontdekken.
De koningin zal je zelden zien, die blijft in het nest
om eitjes te leggen. De werksters vangen insecten en zie
je dus met prooi het nest in gaan. Dan zijn er ook nog de
bewakers, die zijn een beetje groter, en bewaken de ingang
van het nest tegen indringers. Op een warme dag zal je zeker
ook "ventilators" zien. Deze werksters zitten aan de ingang
van het nest snel met hun vleugels te wapperen om verse
lucht, en dus verkoeling, in het nest te brengen. Als je je
angst kunt overwinnen echt de moeite waard om eens een
uurtje bij zo'n nest te gaan zitten. Durf je het niet dicht te
benaderen, kun je ook van een afstand met een verrekijker
kijken. Mocht je per ongeluk op een hoornaar gaan zitten
ofzo en toch gestoken worden, geen paniek. Ondanks dat hij
een stuk groter is dan de andere wespen is eén steek precies
hetzelfde. Dus niet meer of sterker. Als je niet allergisch
bent zal je er alleen een paar dagen een jeukende bult aan
overhouden net als bij een mug. Verwar onze hoornaar niet
met de Aziatische hoornaar, die vplgens de wet moet worden
bestreden, omdat hij een bedreiging voor de honingbijen
zou zijn. Duidelijkste verschil is dat de Aziatische hoornaar
zwarte poten heeft i.p.v. rode.
Dan komen we nu bij de Duitse, middelste en gewone wesp.
In het voorjaar hebben we zelden last van de wespen. De
kolonies zijn nog niet zo groot en de wespen verzamelen
enkel hout als bouwmateriaal voor het nest en insecten,
als voedsel voor de larven. Deze larven hebben veel
eiwitten nodig en dat zit vooral in vlees en insecten. Op het
hoogtepunt van het seizoen vangen de wespen uit één nest
zo'n 100 duizend vliegen, steekmuggen, langpootmuggen
enz. per dag. Ook eten ze het vlees van (kleine) kadavers.
Ook in deze periode hoor je weinig mensen klagen over
wespen. Dat komt pas aan het eind van de levenscyclus
van de kolonie. De werksters, want dat zijn de wespen
die we zien vliegen, krijgen een zoete stof die de larven
uitscheiden als beloning voor het voederen. Deze zoete
stof werkt verslavend, dus als er geen larven meer zijn om
te voeren missen ze ook hun beloning. Dat is het moment
dat ze op zoek gaan naar zoete drankjes en hapjes. En laten
wij mensen die nu ook net heerlijk vinden. Na enkele koude
nachten zijn de meeste wespen gestorven en blijven alleen
bevrucht koninginnen overwinteren op een beschut plekje
om het volgend voorjaar weer een nieuw nest te starten.
Maar wat kunnen we nu doen om deze overlast te beperken?
- Hang in de buurt van het terras ofzo een waspinator op.
Dit is een nep-nest, wat je ook zelf kunt maken. Tot zo'n 7
meter er vandaan zal je aanzienlijk minder wespen zien.
Als je dit al vroeg in het seizoen ophangt is de kans op een
nest in de buurt ook veel kleiner.
- Gebruik geen parfum of wasverzachter met een heel
sterke geur. Deze zijn niet natuurlijken brengen wespen in
verwarring, waardoor ze vaak aanvallen.
- Sla geen wesp dood. Ze scheidt dan een feromoon uit wat
andere wespen aantrekt om de bedreiger aan te vallen.
- Maak gebruik van geuren die wespen niet fijn vinden zoals
venkel, citroengras, rozemarijn, groene munt en salie.
- Ook etherische olie van theeboom, citroengras,
sinaasappelboom en zwarte peper helpen goed.
Europese hoornaar. Foto Guy de Vos
Ik hoop dat jullie nu je iets meer van de wespen weten niet
direct naar gif grijpen of een verdelger bellen wanneer je
wespen ziet. Probeer bovenstaande tips eens uit en wees blij
datje geen last hebt van de miljoenen vliegen en muggen
die zonder de wespen rond zouden vliegen.
