Elzenhoontje
9
f Toon'aard
Iepenzigzagwesp
Toon Hagenaar (tekst en foto's)
Iedere keer weer wordt Mart verrast door zijn opa.
Vooral door wat zijn opa allemaal waarneemt. Niet alleen
dit keer op de camping. Ook die keer dat zijn opa en oma
in de stacaravan van zijn ouders sliepen.
Tijdens het avondeten zaten zijn opa en oma vlak bij de
heg. Opa zag een blad waar vraat aan zat. Geen gewone,
maar een zigzagtekening. Dat was niet bij één blaadje,
maar bij meerdere. Het blaadje was van een iep. Die keer
was het een larve van de iepenzigzagbladwesp. Dit keer
gaat het verhaaltje over een elzenhaantje dat opa in de
bosjes vond.
Dit jaar stonden we drie maanden op de camping waar
Marts ouders een stacaravan hebben. Zo had ik rustig
de tijd om de heg achter onze caravan te onderzoeken.
Het eerste wat me opviel, waren blauwzwarte kevertjes
van ongeveer 6 tot 8 millimeter lang. Sommige zaten
alleen op een blad. Op andere bladeren zaten er meer.
Er waren er ook aan het paren, en daarbij stond het
achterlijfje van meerdere vrouwtjes open en toonde het
een gelige kleur. Vooral dat laatste intrigeerde me.
Omdat ik dit nog niet eerder had gezien, dacht ik
dat het met de paring te maken had. Ik vond namelijk
verschillende dingen op de elzenblaadjes. Allereerst
meerdere kleine, zwarte, langwerpige dingen.
Waren dat de eitjes? Tot ik besefte dat ook deze
kevertjes hun behoefte moesten doen. Het was dus poep
wat ik had gevonden.
Ik speurde verder tussen de bladeren. Ieder blaadje
werd door mij omgedraaid om te kijken of er iets aan de
onderkant zat wat de moeite waard was. En dat vond ik
ook. Iets heel bijzonders. Iets wat ik bijna met het blote
oog, die voor korte afstanden een leesbril nodig hebben,
niet kon waarnemen hoe mooi het was. Pas op de foto zag
ik wat ik had gefotografeerd.
Waren dit de eitjes van het elzenhaantje?
Als ik de eitjes opzocht van het elzenhaantje, kwam
iemand met dezelfde foto naar voren, tot ik later
ontdekte dat de eitjes van het elzenhaantje er totaal
anders uitzagen.
Voor ik het wilde vragen aan mijn zwager Lucien,
besloot ik het in te voeren bij Waarneming.nl. Wat een
fantastische site is dat. Wanneer je twijfelt over wat
je hebt gezien en je hebt er een foto van, kun je die
daar uploaden. Vaak geeft het dan aan wat het is. De ene
keer met 100% zekerheid de andere keer met maar 30%.
Als dat laatste het geval is, probeer ik de foto uit te
vergroten of te kijken wat de verwijzingen zijn.
En inderdaad wist Waarneming.nl wat het was. Het waren
de eitjes van een snuitkeverschildwants. Vind je ze ook
niet bijzonder?
Ik liet ze aan mijn vrouw zien, en die zei dat ze het meer
op een Zeeuws knopje vond lijken. Hoe zou dat zijn? Een
nieuwe soort, en wel de Zeeuwseknopwants.
Mijn zoektocht binnen de elzenhaag ging verder. Als er
zoveel elzenhaantjes zaten, dan moesten er toch ook
eitjes zijn of larven.
Ik werd beloond. Als eerste vond ik de larven. Zwarte
beestjes die hun vraat op de bladeren duidelijk
achterlieten. De manier waarop ze aan het blad peuzelen,
laat snel zien
Snuitkeverschildwants eitjes
Toon'aard
Elzenhaantje eitjes
Kevers, ook wel torren genoemd, zijn interessante dieren
en een belangrijke groep binnen die van de insecten. In
Nederland komen er ongeveer 4100 verschillende soorten
voor. Ik heb nog heel wat te onderzoeken. Wel of niet in
de bosjes.
Bij het opzoeken over allerlei gegevens over insecten
en kevers kwam ik een uitspraak van Darwin tegen. Die
zei het volgende over insecten: 'Omdat insecten zo klein
zijn, zijn we geneigd weinig van ze onder de indruk te
zijn. Als we ze ter grootte van een paard of een hond
dat er een larve van het elzenhaantje op zit. Eerst
wordt het wat doorzichtig, en later vallen er gaten in de
bladeren.
Nu wilde ik nog op zoek gaan naar de eitjes, en hopelijk
vond ik ook nog de pop.
Kevers hebben namelijk vier stadia van ontwikkeling. Als
eerste het eitje, dat wordt gevolgd door een larve, dan
de pop en uiteindelijk de imago. Dat is een moeilijk woord
voor volwassen dier. Een volwassen kever vervelt niet
meer en kan dus ook niet meer groeien.
In een andere struik vond ik dan de zo lang verwachte
eitjes. Pas bij het zien van de eitjes begreep ik wat ik
had gezien bij het vrouwtje. Ze had al eitjes bij zich
terwijl ze opnieuw aan het paren was met een mannetje.
Dat was het gele achterlijf wat ik had gezien. Dat stond
geheel bol van eitjes.
Elzenhaantje imago
Hoe ik ook verder zocht, het derde stadium, dat van de
pop, kreeg ik niet te zien. Niet zo verwonderlijk, want
later las ik dat de verpopping in de grond plaatsvindt.
Twee tot drie weken later komt de volwassen kever uit
de grond gekropen.
Dit kleine kevertje had mij een paar dagen in zijn macht.
Het prikkelde me tot het maken van een reeks foto's en
video's.
zouden zien, dan zouden we het een van de imposantste
dieren op aarde vinden.'
Niets is minder waar. In een museum heb ik weieens een
paar insecten gezien die zo waren uitvergroot dat het
angstaanjagend zou zijn wanneer ze werkelijk tot leven
zouden komen.
In de film van The Dark Crystal, gemaakt door Jim
Henson (ook bekend van Sesamstraat), worden insecten
uitvergroot tot een soort van tanks. Ineens zijn het
geduchte machines waartegen de hoofdrolspeler zich
maar moeilijk kan wapenen.
Garthim dark crystal
Als jullie van kevers houden, dan is het boek Keverjongen
van M .G.Leonard echt iets voor jullie. Het is geschreven
voor kinderen vanaf 10 jaar, maar ook volwassenen zullen
ervan genieten. Het is niet alleen een spannend verhaal,
het is ook leerzaam. Achter in ieder boek wordt uitgelegd
wat de verschillende stadia van de kevers zijn, maar ook
de opbouw van de kever met de verschillende benamingen
erbij.
't stekkertje lente 2022
