- 16 -
de plattegrond de plaats van deze oudste kerk aan
geeft. Als 4 is het hospitaal H. Geesthuis, zou
dit zeer goed kunnen. Hospitium "betekent eigenlijk
"gastenhuis"; een H. Geesthuis was het centrum van
armenzorg. In oorsprong werd de verzorging van zie
ken, vreemdelingen eii armen hij de kerk en in het
kerkportaal gedaan. Dat in een stad daar dus een
hospitaal'H.Geesthuis uit groeiden, is voor de
hand liggend.-
Dat een (hoofd)kerk verplaatst wordt, is ook zo
vreemd niet; de Sint Pieters(?)kerk van Middelburg"
stond waar thans de Grote Markt is (in 194Ó werden
de funderingen teruggevonden); anders zouden we toch
de Abdijkerk voor'oudste centrale kerk hebben gezien 1
Bij 2 zette Van Deventer "Swerte Susters". In dit
klooster woonden dus vermoedelijk de Pranciscamessen,
die zich belastten met ziekenverpleging.
Verder laat Van Deventer ons raden.
Precies in het centrum moet wel de Grote Markt ge
weest zijn (ca 100 x 25 m)met een afsluiting van de
zuidwand als in Goes; het: stadhuis (3)
Van Deventer geeft de straten (die zeker nog niet:
-geplaveid waren) aan met een stippellijn. Het straten
plan laait zien, dat in Noord, West en Zuid de her
bouw nog belangena niet is voltooid.
De poorten-zijn er in 1550 ook niet alle zes meer;
ze hadden'geen dienst meer, daar de stad geheel' door
zeéwatër-omringd was behalve'in he't noorden. Daar-is
nog iets van'een schor getekend;-daar zijn Ook nog
de Noordvest en de Noordwal. De Oost-, Zuid- en
-Westvest met haar wallen:ontbreken; het zeewater
komt daar tegen de stadsmuur J -
Binnen de muren moeten de ."lege" plekken in noord,
west. en zuid dan ook wel als bouwland voor de eigen
voedselvoorziening hebben gediend'alles bijeen is
dat een oppervlak van geschat ruim 10 ha.
Er staan nog 4 of 5. poorten getekend. Oorspronkelijk
waren er de Noofdpoort, de Waterpoort, do Oostpoort,
de Witte Poort of Westpoort,de Koepoort, de Lieve
Vrouwepoort.
De stad'smolen vinden we in het zuidoosten; in
de Kroniek van Smallegange staat een plaat van Rei-
- 17 -
merswaal met juist op die plaats de molen.
Nu we het toch over Smallegange hebben; er wordt
Smallegange wel eens verweten, dat bij zijn fraaié..
kopergravures gul sierde met uitbouwt j es, aahb.ou%i
tjes en torens, die er in de werkelijkheid hie-èr ge
weest konden zijn. De stad Reimerswaal voorzieb'jnj-
van niet minder dan 14 torens in de stadsmuur
Van Deventer laat er echter ook 8 duidelijk en. -.nog;
5 in restantenzien J X^;:!
Wel ontbreekt .bij Smallegange (hij lief de jpl'aaty.'
steken kort vóór 1696, toen Reimerswaal al':méer
dan 60 jaar verlaten was) elke -aanduiding van.;het
zusterklooster of van het hospitaal; de perspectief
en de proporties zijn duidelijk niet goed.
Beter is Smallegange's prent van Reimerswaal'-'-iji
haar verval. Maar die kan dan ook nog min of hefer
"naarhet"" leven" gemaakt zijn. We weten van Sm allé -
gange, dat bij ter illustratie van zijn Kroniek;jaf4 I
beeldingen heeft gebruikt, die vóór 1600' te /dateten
zijn; zijn Kroniek werd pas in 1696 gedrukte, 1
Na de ramp..van 1530 wordt niet meer genoemd'.-het
klooster van de Augustijnen, dat even buiten..d@...
stadsmuren, nabij de Vrouwepoort, heeft gelegen v,\"
Het klooster heette 'Taradisus \B. Mariae" en iiet
zal zijn naam we 1\ aan de stadspoort ..gegeven hebben.
We weten echter ook niet, waar de Vrouwep'oort was.
Als-: we de plattegrond van Van De-venter,.er .op, nazoe
ken, kon er nog wel een restant van dit klooster
in'het noordoosten, tegen het s.aste 'vinden zijn.
Er staat daar eeh kerkgebouw, dat (zie stippellijn)
niet publiek toegankelijk was. Dan zou de westelijk
hiervan gelegen pport de Lieve-.Vrouwepoojrt' kunnen
Zijn
Het stadswapen van Reimerswaal was vrijwel als dat
van Emelisse, nl. "In keel een rechtopstaand zwaard
van zilver" (vergelijk blz. 7 fig.' 46).-, Of en hoe
mogelijk verwantschap tussen beide- wapens bestaat,
is ons niet bekend.
KWADENDAMME
A. De B00
